1.
![Historical Figures of Armenian Descent in The Mughal [Indo-Turkic Islamic Empire] Palace](https://dergipark.org.tr/media/cache/issue_cover_filter/169f/84ff/4dc4/6681b85226417.jpg)
Kayalı, Yalçın
Historical Figures of Armenian Descent in The Mughal [Indo-Turkic Islamic Empire] Palace Journal Article
In: Doğu Dilleri Dergisi, vol. 9, no. 1, pp. 19–32, 2024, ISSN: 1301-2126.
@article{Kayalı2024,
title = {Historical Figures of Armenian Descent in The Mughal [Indo-Turkic Islamic Empire] Palace},
author = {Yal\c{c}ın Kayalı},
doi = {10.61134/audodilder.1489327},
issn = {1301-2126},
year = {2024},
date = {2024-06-30},
urldate = {2024-06-30},
journal = {Do\u{g}u Dilleri Dergisi},
volume = {9},
number = {1},
pages = {19--32},
publisher = {Ankara University, Journal of Oriental Language},
abstract = {\<jats:p xml:lang="en"\>Some sources date back to the first contact of Armenians with Indian geography until the Indian expedition of Alexander. In the history of the Middle Ages, it is known that the first mass arrival of Armenians, who had become famous for their mercantile skills, to the Indian subcontinent took place around the XVII century, i.e., during the Mughal era. This study provides a descriptive analysis of the emergence of bilateral relations with a deep-rooted history in the era of the Mughal (Indo-Turkic Islamic) Empire. In this context, historical figures of Armenian descent who served in high positions in the Mughal court or were even honored with imperial titles are discussed.
These historical figures are Prince John Philip Bourbon, Captain William Hawkins, interpreter Domingo Pires, Mirza Zulkarneyn, and Mariam (Maryam) Zamani Begum. Prince John Philip Bourbon, a member of the French royal family of Armenian descent who had been exiled to India, served the Mughal dynasty in high positions at Akbar\'s court. William Hawkins was an agent of the British East India Company and captain of the first ship to dock in Surat, India. Domingo Pires, who had served as a translator and interpreter at the Mughal court, was personally appointed by Akbar to attend the negotiations with the Portuguese in Goa. Mirza Zulkarneyn and Mariam Zamani Begum held higher positions in the Mughal court than the others. While Zulkarneyn, as a member of the divan raised in the harem, served as faujdar and governor, Mariam Zamani Begum is known as the chief queen of Akbar. Although claims about her descent and religion differ, for this study the views in the literature that she was of Armenian descent will be emphasized. Thus, with this study, in which we present a cross-section of the Mughal era, we have attempted to provide a historical background to Indo-Armenian relations from the perspective of the discipline of Area Studies, as it reflects the development of present-day India-Armenia bilateral relations in the historical process\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="en">Some sources date back to the first contact of Armenians with Indian geography until the Indian expedition of Alexander. In the history of the Middle Ages, it is known that the first mass arrival of Armenians, who had become famous for their mercantile skills, to the Indian subcontinent took place around the XVII century, i.e., during the Mughal era. This study provides a descriptive analysis of the emergence of bilateral relations with a deep-rooted history in the era of the Mughal (Indo-Turkic Islamic) Empire. In this context, historical figures of Armenian descent who served in high positions in the Mughal court or were even honored with imperial titles are discussed.
These historical figures are Prince John Philip Bourbon, Captain William Hawkins, interpreter Domingo Pires, Mirza Zulkarneyn, and Mariam (Maryam) Zamani Begum. Prince John Philip Bourbon, a member of the French royal family of Armenian descent who had been exiled to India, served the Mughal dynasty in high positions at Akbar's court. William Hawkins was an agent of the British East India Company and captain of the first ship to dock in Surat, India. Domingo Pires, who had served as a translator and interpreter at the Mughal court, was personally appointed by Akbar to attend the negotiations with the Portuguese in Goa. Mirza Zulkarneyn and Mariam Zamani Begum held higher positions in the Mughal court than the others. While Zulkarneyn, as a member of the divan raised in the harem, served as faujdar and governor, Mariam Zamani Begum is known as the chief queen of Akbar. Although claims about her descent and religion differ, for this study the views in the literature that she was of Armenian descent will be emphasized. Thus, with this study, in which we present a cross-section of the Mughal era, we have attempted to provide a historical background to Indo-Armenian relations from the perspective of the discipline of Area Studies, as it reflects the development of present-day India-Armenia bilateral relations in the historical process</jats:p>
These historical figures are Prince John Philip Bourbon, Captain William Hawkins, interpreter Domingo Pires, Mirza Zulkarneyn, and Mariam (Maryam) Zamani Begum. Prince John Philip Bourbon, a member of the French royal family of Armenian descent who had been exiled to India, served the Mughal dynasty in high positions at Akbar's court. William Hawkins was an agent of the British East India Company and captain of the first ship to dock in Surat, India. Domingo Pires, who had served as a translator and interpreter at the Mughal court, was personally appointed by Akbar to attend the negotiations with the Portuguese in Goa. Mirza Zulkarneyn and Mariam Zamani Begum held higher positions in the Mughal court than the others. While Zulkarneyn, as a member of the divan raised in the harem, served as faujdar and governor, Mariam Zamani Begum is known as the chief queen of Akbar. Although claims about her descent and religion differ, for this study the views in the literature that she was of Armenian descent will be emphasized. Thus, with this study, in which we present a cross-section of the Mughal era, we have attempted to provide a historical background to Indo-Armenian relations from the perspective of the discipline of Area Studies, as it reflects the development of present-day India-Armenia bilateral relations in the historical process</jats:p>
2.
Yoğurt, Canan
Rāmāyaṇa ve Mahābhārata Destanlarındaki Kadın Karakterler Üzerine Bir Değerlendirme Journal Article
In: RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, no. 39, pp. 900–913, 2024, ISSN: 2148-7782.
@article{Yo\u{g}urt2024,
title = {R\={a}m\={a}yaṇa ve Mah\={a}bh\={a}rata Destanlarındaki Kadın Karakterler \"{U}zerine Bir De\u{g}erlendirme},
author = {Canan Yo\u{g}urt},
doi = {10.29000/rumelide.1470152},
issn = {2148-7782},
year = {2024},
date = {2024-04-21},
urldate = {2024-04-21},
journal = {RumeliDE Dil ve Edebiyat Ara\c{s}tırmaları Dergisi},
number = {39},
pages = {900--913},
publisher = {RumeliDE Dil ve Edebiyat Arastirmalari Dergisi},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Destanlar, k\"{u}lt\"{u}rel kimli\u{g}in bir par\c{c}ası olmakla birlikte de\u{g}erlerin, ahlaki ilkelerin, toplumsal ve dini \"{o}\u{g}retilerin nesilden nesile aktarılmasında, k\"{u}lt\"{u}rel birlikteli\u{g}in sa\u{g}lanmasında ve tarihi olayların kavranmasında \"{o}nemli bir kaynaktır. Bu a\c{c}ıdan Hint destanları, Hint mitolojisinin ve k\"{u}lt\"{u}r\"{u}n\"{u}n \"{o}nemli bir par\c{c}asını olu\c{s}turur. Bu destanlardan hem R\={a}m\={a}yaṇa’da hem de Mah\={a}bh\={a}rata’da, karma\c{s}ık karakterler, ahlaki dersler, mitolojik \"{o}geler ve dramatik olaylar yer almaktadır. Bu \c{c}alı\c{s}mada; Hindistan’ın ilk destanı oldu\u{g}u d\"{u}\c{s}\"{u}n\"{u}len R\={a}m\={a}yaṇa ve en uzun destanı olan Mah\={a}bh\={a}rata’da ge\c{c}en kadın karakterlerin toplumsal normlar \c{c}er\c{c}evesinde derinlemesine analizi yapılmı\c{s}tır. Antik d\"{o}nem Hint edebiyatı ve mitolojisi genel olarak Vedik ve Epik d\"{o}nem olarak ele alınabilir. Vedik d\"{o}nem Veda metinlerinin yazıldı\u{g}ı d\"{o}nemi, Epik d\"{o}nem ise destanlar d\"{o}nemini kapsar. Epik d\"{o}nem kendinden \"{o}nceki Vedik d\"{o}nemden izler ta\c{s}ıdı\u{g}ından bu iki d\"{o}nemi birbirinden ba\u{g}ımsız ele almak bu \c{c}alı\c{s}ma a\c{c}ısından de\u{g}erlendirildi\u{g}inde yeterli olmayacaktır. Literat\"{u}rdeki di\u{g}er Veda d\"{o}nemi kadın \c{c}alı\c{s}malarından farklı olarak, Vedalar sonrası d\"{o}nemde yazılmı\c{s} olan bu destanlarda hayat bulmu\c{s} kadın fig\"{u}rlerinin kar\c{s}ıla\c{s}tırılmalı olarak tasnifi ve tahlili yapılarak yorumlanması sa\u{g}lanmı\c{s}tır. Destanlarda adları ge\c{c}en kadın karakterler ve temsil ettikleri kimlikler bakımından de\u{g}erlendirildiklerinde; beden\^{i} \"{o}zellikleri bakımından kadınlar, ifrit kadınlar, insanların ve tanrıların dostu olan mitolojik kadınlar ve ifritler, ermi\c{s} kadınlar, tanrı\c{c}a bedenlenmesindeki kadınlar ve tanrı\c{c}alar oldu\u{g}u g\"{o}r\"{u}lm\"{u}\c{s}t\"{u}r. R\={a}m\={a}yaṇa ve Mah\={a}bh\={a}rata destanlarındaki kadın fig\"{u}rler olu\c{s}turulan bu kategoriye g\"{o}re daha yakından incelendi\u{g}inde bazı kadın karakterlerin \c{c}oklu kimliklerinin bulundu\u{g}u saptanmı\c{s}tır. \"{O}zelde ise; bu destanlarda yer alan kadın ba\c{s}kahramanlardan S\={i}t\={a} ve Draupad\={i}’nin hikayeleri, erdemleri ve g\"{u}\c{c}l\"{u} yanları vurgulanarak Hindistan k\"{u}lt\"{u}rel mirasındaki \"{o}nemi destanların amacı do\u{g}rultusunda de\u{g}erlendirilmi\c{s}tir.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Destanlar, kültürel kimliğin bir parçası olmakla birlikte değerlerin, ahlaki ilkelerin, toplumsal ve dini öğretilerin nesilden nesile aktarılmasında, kültürel birlikteliğin sağlanmasında ve tarihi olayların kavranmasında önemli bir kaynaktır. Bu açıdan Hint destanları, Hint mitolojisinin ve kültürünün önemli bir parçasını oluşturur. Bu destanlardan hem Rāmāyaṇa’da hem de Mahābhārata’da, karmaşık karakterler, ahlaki dersler, mitolojik ögeler ve dramatik olaylar yer almaktadır. Bu çalışmada; Hindistan’ın ilk destanı olduğu düşünülen Rāmāyaṇa ve en uzun destanı olan Mahābhārata’da geçen kadın karakterlerin toplumsal normlar çerçevesinde derinlemesine analizi yapılmıştır. Antik dönem Hint edebiyatı ve mitolojisi genel olarak Vedik ve Epik dönem olarak ele alınabilir. Vedik dönem Veda metinlerinin yazıldığı dönemi, Epik dönem ise destanlar dönemini kapsar. Epik dönem kendinden önceki Vedik dönemden izler taşıdığından bu iki dönemi birbirinden bağımsız ele almak bu çalışma açısından değerlendirildiğinde yeterli olmayacaktır. Literatürdeki diğer Veda dönemi kadın çalışmalarından farklı olarak, Vedalar sonrası dönemde yazılmış olan bu destanlarda hayat bulmuş kadın figürlerinin karşılaştırılmalı olarak tasnifi ve tahlili yapılarak yorumlanması sağlanmıştır. Destanlarda adları geçen kadın karakterler ve temsil ettikleri kimlikler bakımından değerlendirildiklerinde; bedenî özellikleri bakımından kadınlar, ifrit kadınlar, insanların ve tanrıların dostu olan mitolojik kadınlar ve ifritler, ermiş kadınlar, tanrıça bedenlenmesindeki kadınlar ve tanrıçalar olduğu görülmüştür. Rāmāyaṇa ve Mahābhārata destanlarındaki kadın figürler oluşturulan bu kategoriye göre daha yakından incelendiğinde bazı kadın karakterlerin çoklu kimliklerinin bulunduğu saptanmıştır. Özelde ise; bu destanlarda yer alan kadın başkahramanlardan Sītā ve Draupadī’nin hikayeleri, erdemleri ve güçlü yanları vurgulanarak Hindistan kültürel mirasındaki önemi destanların amacı doğrultusunda değerlendirilmiştir.</jats:p>
3.
Yoğurt, Canan
Vedik Kültürde Kadınların Kimlik İnşasının Tanrıçaların Nitelikleri Bağlamında İncelenmesi Journal Article
In: Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, vol. 7, no. 1, pp. 171–187, 2024, ISSN: 2667-4262.
@article{Yo\u{g}urt2024b,
title = {Vedik K\"{u}lt\"{u}rde Kadınların Kimlik \.{I}n\c{s}asının Tanrı\c{c}aların Nitelikleri Ba\u{g}lamında \.{I}ncelenmesi},
author = {Canan Yo\u{g}urt},
doi = {10.37999/udekad.1436723},
issn = {2667-4262},
year = {2024},
date = {2024-03-31},
urldate = {2024-03-31},
journal = {Uluslararası Dil Edebiyat ve K\"{u}lt\"{u}r Ara\c{s}tırmaları Dergisi},
volume = {7},
number = {1},
pages = {171--187},
publisher = {Uluslararasi Dil, Edebiyat ve Kultur Arastirmalari Dergisi},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Hint edebiyatında Vedik d\"{o}nem olduk\c{c}a \"{o}nemli bir yer tutmaktadır. Bu d\"{o}nemde \={A}riler’den miras kalan Vedalar adıyla bilinen \c{c}ok zengin bir k\"{u}lliyattan bahsetmek gerekir. Bu k\"{u}lliyat Hintlilerin ilk dinsel ve felsefi d\"{u}\c{s}\"{u}nce bi\c{c}imlerinin izlerini ta\c{s}ıması ve kendinden sonraki d\"{o}nemlere de ı\c{s}ık tutması bakımdan olduk\c{c}a de\u{g}erlidir. Bu d\"{o}neme ait eserler vasıtasıyla Hindistan’da dinsel hayattan, evlili\u{g}e, Hint k\"{u}lt\"{u}r\"{u}ne ait gelenek, g\"{o}renek, \"{o}rf ve adetlerden \c{c}e\c{s}itli g\"{u}nl\"{u}k rutinlere kadar bir\c{c}ok uygulama ile Hint k\"{u}lt\"{u}r\"{u}n\"{u}n detaylı bir incelemesi yapılabilmektedir. Bu \c{c}alı\c{s}mada Vedik metinler \"{u}zerinden kadının aile i\c{c}i ve toplumdaki yeri incelenmektedir. \c{C}alı\c{s}mamız giri\c{s} b\"{o}l\"{u}m\"{u} dahil \"{u}\c{c} b\"{o}l\"{u}mden olu\c{s}maktadır. Giri\c{s} b\"{o}l\"{u}m\"{u}nde genel olarak neden Vedik d\"{o}nem se\c{c}ildi\u{g}i ve \c{c}alı\c{s}manın \"{o}zg\"{u}n de\u{g}eri tartı\c{s}ılmakta, ikinci b\"{o}l\"{u}mde Vedik metinlerde kadınlar \"{u}zerine yapılan incelemeler ve kadın simgesi \"{u}zerinde durulmakta \"{u}\c{c}\"{u}nc\"{u} b\"{o}l\"{u}mde ise Hint inan\c{c} sisteminde \"{o}nemli bir yeri olan Vedik d\"{o}nem eserlerinde ge\c{c}en tanrı\c{c}alar ve nitelikleri \"{u}zerinde durulmaktadır. Sonu\c{c} olarak, Vedik d\"{o}nemde kadının rol model olarak tanrı\c{c}alar ile e\c{s}le\c{s}tirildi\u{g}i ve onlar gibi olması gerekti\u{g}i hususunda y\"{o}nlendirmeler yapıldı\u{g}ı, ideal Hint kadını ile tanrı\c{c}alar arasında benzerlik vurgusu yapılarak tanrı\c{c}aların niteliklerinin Hintli kadınlara atfedili\c{s}i vurgulanmaktadır. Bu \c{c}alı\c{s}mada Kaya’nın Rigveda ve Upanishad \c{c}evirileri ile Griffith’in Yacurveda, Samaveda ve Atharvaveda \c{c}evirileri kaynak metinlerimizi olu\c{s}turmaktadır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Hint edebiyatında Vedik dönem oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu dönemde Āriler’den miras kalan Vedalar adıyla bilinen çok zengin bir külliyattan bahsetmek gerekir. Bu külliyat Hintlilerin ilk dinsel ve felsefi düşünce biçimlerinin izlerini taşıması ve kendinden sonraki dönemlere de ışık tutması bakımdan oldukça değerlidir. Bu döneme ait eserler vasıtasıyla Hindistan’da dinsel hayattan, evliliğe, Hint kültürüne ait gelenek, görenek, örf ve adetlerden çeşitli günlük rutinlere kadar birçok uygulama ile Hint kültürünün detaylı bir incelemesi yapılabilmektedir. Bu çalışmada Vedik metinler üzerinden kadının aile içi ve toplumdaki yeri incelenmektedir. Çalışmamız giriş bölümü dahil üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde genel olarak neden Vedik dönem seçildiği ve çalışmanın özgün değeri tartışılmakta, ikinci bölümde Vedik metinlerde kadınlar üzerine yapılan incelemeler ve kadın simgesi üzerinde durulmakta üçüncü bölümde ise Hint inanç sisteminde önemli bir yeri olan Vedik dönem eserlerinde geçen tanrıçalar ve nitelikleri üzerinde durulmaktadır. Sonuç olarak, Vedik dönemde kadının rol model olarak tanrıçalar ile eşleştirildiği ve onlar gibi olması gerektiği hususunda yönlendirmeler yapıldığı, ideal Hint kadını ile tanrıçalar arasında benzerlik vurgusu yapılarak tanrıçaların niteliklerinin Hintli kadınlara atfedilişi vurgulanmaktadır. Bu çalışmada Kaya’nın Rigveda ve Upanishad çevirileri ile Griffith’in Yacurveda, Samaveda ve Atharvaveda çevirileri kaynak metinlerimizi oluşturmaktadır.</jats:p>
4.
Büyükbahçeci, Esra
Mahābhārata Destanı’nın “Svargarohana” Bölümündeki Cennet ve Cehennem Betimlemeleri Journal Article
In: Doğu Dilleri Dergisi, vol. 8, no. 2, pp. 136–145, 2023, ISSN: 1301-2126.
@article{B\"{U}Y\"{U}KBAH\c{C}EC\.{I}2023,
title = {Mah\={a}bh\={a}rata Destanı’nın “Svargarohana” B\"{o}l\"{u}m\"{u}ndeki Cennet ve Cehennem Betimlemeleri},
author = {Esra B\"{u}y\"{u}kbah\c{c}eci},
doi = {10.61134/audodilder.1409292},
issn = {1301-2126},
year = {2023},
date = {2023-12-31},
urldate = {2023-12-31},
journal = {Do\u{g}u Dilleri Dergisi},
volume = {8},
number = {2},
pages = {136--145},
publisher = {Ankara University, Journal of Oriental Language},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Mah\={a}bh\={a}rata destanının Svargarohana Parvan b\"{o}l\"{u}m\"{u}nde bahsi ge\c{c}en cennet ve cehennem betimlemeleri, Hindu mitolojisinin zengin ve karma\c{s}ık dokusunda yer alan \"{o}l\"{u}m sonrası inan\c{c}ları ve ya\c{s}am bi\c{c}imleri \"{u}zerindeki d\"{u}\c{s}\"{u}nce sistemini yansıtması bakımından \"{o}nemli bir yere sahiptir. Destanın \"{o}nemli karakterlerinden olan Yudhishthira’nın manevi sınavı ve bu sınavın sonucunda cennete y\"{u}kseli\c{s}i, ilgili b\"{o}l\"{u}mde detaylı bir \c{s}ekilde yer verilmektedir. Bu sınavın \"{o}\u{g}retileri aracılı\u{g}ıyla insan ya\c{s}amını, etik sorumlulukları ve kurtulu\c{s} arayı\c{s}ını anlamak isteyen okuyuculara dini ve felsefi bir perspektif sunmaktadır. Bu sebeple makalede sadece Yudhishthira’nın ve di\u{g}erlerinin \"{o}l\"{u}m\"{u}nden sonraki ya\c{s}amları konu edilmi\c{s}tir. Yudhishthira \"{o}ld\"{u}kten sonra kar\c{s}ıla\c{s}tı\u{g}ı etik ve felsefi sorular, Hinduizm’in ya\c{s}am felsefesi ve ahlaki de\u{g}erler \"{u}zerinde derinlemesine d\"{u}\c{s}\"{u}nd\"{u}r\"{u}c\"{u}d\"{u}r ve Hinduizm’de yer alan reenkarnasyon ve karma inanı\c{s}larına olan ba\u{g}lılı\u{g}a da i\c{s}aret etmektedir. Karakterler \"{o}ld\"{u}kten sonra hem cennete hem de cehenneme gitmeleri Hindu inanı\c{s} bi\c{c}iminde ikilem yaratmaktadır. Hinduizm’e g\"{o}re bu kavramlar kalıcı ve sonsuz de\u{g}il, ge\c{c}ici duraklar olarak d\"{u}\c{s}\"{u}n\"{u}lmektedir. Bu sebeple bu \c{c}alı\c{s}mada Hinduizm’in ahlaki ikilemlerini inceler. Mah\={a}bh\={a}rata’nın bu \"{o}nemli b\"{o}l\"{u}m\"{u}n\"{u}n Hindu mitolojisi ve felsefesi \"{u}zerindeki etkilerini kapsar ve okuyuculara bu kadim metni anlamak i\c{c}in fırsat sunmaktadır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Mahābhārata destanının Svargarohana Parvan bölümünde bahsi geçen cennet ve cehennem betimlemeleri, Hindu mitolojisinin zengin ve karmaşık dokusunda yer alan ölüm sonrası inançları ve yaşam biçimleri üzerindeki düşünce sistemini yansıtması bakımından önemli bir yere sahiptir. Destanın önemli karakterlerinden olan Yudhishthira’nın manevi sınavı ve bu sınavın sonucunda cennete yükselişi, ilgili bölümde detaylı bir şekilde yer verilmektedir. Bu sınavın öğretileri aracılığıyla insan yaşamını, etik sorumlulukları ve kurtuluş arayışını anlamak isteyen okuyuculara dini ve felsefi bir perspektif sunmaktadır. Bu sebeple makalede sadece Yudhishthira’nın ve diğerlerinin ölümünden sonraki yaşamları konu edilmiştir. Yudhishthira öldükten sonra karşılaştığı etik ve felsefi sorular, Hinduizm’in yaşam felsefesi ve ahlaki değerler üzerinde derinlemesine düşündürücüdür ve Hinduizm’de yer alan reenkarnasyon ve karma inanışlarına olan bağlılığa da işaret etmektedir. Karakterler öldükten sonra hem cennete hem de cehenneme gitmeleri Hindu inanış biçiminde ikilem yaratmaktadır. Hinduizm’e göre bu kavramlar kalıcı ve sonsuz değil, geçici duraklar olarak düşünülmektedir. Bu sebeple bu çalışmada Hinduizm’in ahlaki ikilemlerini inceler. Mahābhārata’nın bu önemli bölümünün Hindu mitolojisi ve felsefesi üzerindeki etkilerini kapsar ve okuyuculara bu kadim metni anlamak için fırsat sunmaktadır.</jats:p>
5.
Savaş, Müslüme Melis
Babürlülerde Oyunlar ve Eğlenceler Journal Article
In: Gazi Akademik Bakış, vol. 17, no. 33, pp. 343–360, 2023, ISSN: 1307-9778.
@article{Sava\c{s}2023,
title = {Bab\"{u}rl\"{u}lerde Oyunlar ve E\u{g}lenceler},
author = {M\"{u}sl\"{u}me Melis Sava\c{s}},
doi = {10.19060/gav.1405882},
issn = {1307-9778},
year = {2023},
date = {2023-12-19},
urldate = {2023-12-19},
journal = {Gazi Akademik Bakı\c{s}},
volume = {17},
number = {33},
pages = {343--360},
publisher = {Gazi Academic View},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>\.{I}nsanların bo\c{s} vakitlerini keyifli bir \c{s}ekilde ge\c{c}irmek i\c{c}in yaptı\u{g}ı \c{c}e\c{s}itli faaliyetlerden olu\c{s}an e\u{g}lence, \c{c}a\u{g}lara ve toplumlara g\"{o}re de\u{g}i\c{s}mektedir. \"{O}zellikle i\c{c}inden \c{c}ıktı\u{g}ı halkın ya\c{s}ama bi\c{c}imi, din\^{i}-ahlak\^{i} ve geleneksel yapılanmalarını yansıtması bakımından oyun ve e\u{g}lenceler k\"{u}lt\"{u}r tarihinin \"{o}nemli unsurlarıdır. “Hindistan’daki T\"{u}rklerin Altın \c{C}a\u{g}ı” olarak de\u{g}erlendirilen Bab\"{u}rl\"{u} d\"{o}neminde, Hint topraklarında T\"{u}rk-Hint-\.{I}ran ve M\"{u}sl\"{u}man-Hindu geleneklerinin bir arada ya\c{s}andı\u{g}ı bilinmektedir. Dolayısıyla da gerek y\"{o}netim, gerekse sosyal hayatta s\"{o}z konusu toplumlar arasında bir etkile\c{s}imin olması ka\c{c}ınılmaz olmu\c{s}tur. Zira bu durumu yansıtan \"{o}rnekler arasında e\u{g}lenceler ve oyunlar da vardır. Bu \c{c}alı\c{s}mamızda Hindistan topraklarında varlıklarını s\"{u}rd\"{u}ren Bab\"{u}rl\"{u}ler’in saraylarında oynadıkları oyunlar ve d\"{u}zenledikleri e\u{g}lenceler i\c{c}in yaptıkları faaliyetler ele alınacaktır. \c{C}alı\c{s}mamız d\"{o}nemin ana kaynakları ve ara\c{s}tırma eserlerinin incelemesine dayanmaktadır. Bu ana kaynaklardan Vekayi Babur’un Hatıratı (Bab\"{u}rn\^{a}me), Ekben\^{a}me (Ayin-i Ekber\^{i}), M\"{u}nteh\^{a}b\"{u}’t Tev\^{a}r\^{i}h’in incelenmesinin yanı sıra Manucci ve Pelseart gibi seyyahların notları g\"{o}zden ge\c{c}irilmi\c{s} ve bunlardan elde edilen veriler ara\c{s}tırma eserlerindeki bilgilerle harmanlanarak metne aktarılmı\c{s}tır. \c{C}alı\c{s}mamızda ilk olarak eski T\"{u}rk devletlerindeki e\u{g}lenceler ve oyunlara de\u{g}inilecek ardından Bab\"{u}rl\"{u} saray halkının oynadıkları oyunlar ve onların e\u{g}lence ama\c{c}lı yaptıkları faaliyetler incelenecektir. Sonu\c{c} kısmında ise \"{o}zellikle Bab\"{u}rl\"{u} saray halkının, saraydaki oyun ve e\u{g}lencelerinde h\"{u}k\"{u}m s\"{u}rd\"{u}kleri co\u{g}rafyanın ne denli etkisi altında kaldı\u{g}ı veya T\"{u}rk geleneklerini hangi \"{o}l\c{c}\"{u}de devam ettirdikleri vurgulanacaktır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">İnsanların boş vakitlerini keyifli bir şekilde geçirmek için yaptığı çeşitli faaliyetlerden oluşan eğlence, çağlara ve toplumlara göre değişmektedir. Özellikle içinden çıktığı halkın yaşama biçimi, dinî-ahlakî ve geleneksel yapılanmalarını yansıtması bakımından oyun ve eğlenceler kültür tarihinin önemli unsurlarıdır. “Hindistan’daki Türklerin Altın Çağı” olarak değerlendirilen Babürlü döneminde, Hint topraklarında Türk-Hint-İran ve Müslüman-Hindu geleneklerinin bir arada yaşandığı bilinmektedir. Dolayısıyla da gerek yönetim, gerekse sosyal hayatta söz konusu toplumlar arasında bir etkileşimin olması kaçınılmaz olmuştur. Zira bu durumu yansıtan örnekler arasında eğlenceler ve oyunlar da vardır. Bu çalışmamızda Hindistan topraklarında varlıklarını sürdüren Babürlüler’in saraylarında oynadıkları oyunlar ve düzenledikleri eğlenceler için yaptıkları faaliyetler ele alınacaktır. Çalışmamız dönemin ana kaynakları ve araştırma eserlerinin incelemesine dayanmaktadır. Bu ana kaynaklardan Vekayi Babur’un Hatıratı (Babürnâme), Ekbenâme (Ayin-i Ekberî), Müntehâbü’t Tevârîh’in incelenmesinin yanı sıra Manucci ve Pelseart gibi seyyahların notları gözden geçirilmiş ve bunlardan elde edilen veriler araştırma eserlerindeki bilgilerle harmanlanarak metne aktarılmıştır. Çalışmamızda ilk olarak eski Türk devletlerindeki eğlenceler ve oyunlara değinilecek ardından Babürlü saray halkının oynadıkları oyunlar ve onların eğlence amaçlı yaptıkları faaliyetler incelenecektir. Sonuç kısmında ise özellikle Babürlü saray halkının, saraydaki oyun ve eğlencelerinde hüküm sürdükleri coğrafyanın ne denli etkisi altında kaldığı veya Türk geleneklerini hangi ölçüde devam ettirdikleri vurgulanacaktır.</jats:p>
6.
Çoruk, F. Jale Gül; Kayalı, Yalçın
Klasik Hint Metinlerinden Bhagavadgītā’nın Ermenice, İngilizce ve Türkçe Çevirilerinin “Çeviri-Kültür İlişkisi” Bağlamında Değerlendirilmesi Journal Article
In: vol. 63, no. 1, pp. 225–248, 2023, ISSN: 2459-0150.
@article{\c{C}ORUK2023,
title = {Klasik Hint Metinlerinden Bhagavadg\={i}t\={a}’nın Ermenice, \.{I}ngilizce ve T\"{u}rk\c{c}e \c{C}evirilerinin “\c{C}eviri-K\"{u}lt\"{u}r \.{I}li\c{s}kisi” Ba\u{g}lamında De\u{g}erlendirilmesi},
author = {F. Jale G\"{u}l \c{C}oruk and Yal\c{c}ın Kayalı},
doi = {10.33171/dtcfjournal.2023.63.1.9},
issn = {2459-0150},
year = {2023},
date = {2023-06-20},
urldate = {2023-06-20},
volume = {63},
number = {1},
pages = {225--248},
publisher = {Ankara University},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Diller arasındaki de\u{g}i\c{s}kenlere ba\u{g}lı olarak anlam, kavram ve algıda birtakım \c{c}eviri farklılıkları ortaya \c{c}ıkabilmektedir. \c{C}eviribilimsel perspektiften diller arasındaki en belirgin farklılıklar, \"{o}zellikle k\"{u}lt\"{u}re \"{o}zg\"{u} \"{o}gelerde kendisini g\"{o}stermektedir. Bu nedenle de k\"{u}lt\"{u}rel aktarım s\"{u}reci \c{c}eviride, \c{c}ok y\"{o}nl\"{u} bir yakla\c{s}ım yetisi gerektirmektedir. S\"{o}z konusu \c{c}eviri i\c{s}lemi yalnızca bir dil meselesi de\u{g}ildir. \"{O}ncelikle; yazarın konusuyla olan ili\c{s}kisiyle ilgilenir: anlatı tekni\u{g}i, metaforik boyutlar ve bakı\c{s} a\c{c}ısı. Aynı zamanda yazarın okuyucusu ile olan ili\c{s}kisi ile de ba\u{g}lantılıdır. Kısacası orijinal eserdeki bu e\c{s}g\"{u}d\"{u}ml\"{u} ve ahenkli ikili ili\c{s}ki, neredeyse her zaman, iyi bir \c{c}eviride kendisini g\"{o}stermektedir.
Bu \c{c}alı\c{s}mada, Hint k\"{u}lt\"{u}r\"{u}ne \"{o}zg\"{u}, Klasik Sanskrit Edebiyatının eserlerinden biri olan Bhagavadg\={i}t\={a} adlı metin, Sanskrit dilindeki orijinali ile Ermenice, \.{I}ngilizce ve T\"{u}rk\c{c}e terc\"{u}meleriyle kar\c{s}ıla\c{s}tırmalı olarak incelenmi\c{s}tir. Bu ba\u{g}lamda kaynak metin olarak Bhagavadg\={i}t\={a}\'nın Sanskrit orijinali kullanılmı\c{s} olup \c{c}alı\c{s}mamız kapsamında bir Ermenice, bir \.{I}ngilizce ve iki farklı T\"{u}rk\c{c}e terc\"{u}mesi, \c{c}eviri- k\"{u}lt\"{u}r ili\c{s}kisi a\c{c}ısından incelenmeye \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır. Bu ba\u{g}lamda Bhagavadg\={i}t\={a}\'nın Sanskrit orijinal metni, H. Acaryan\'ın Ermenice \c{c}evirisi, Tridaṇ\d{d}i Bhik\d{s}u \'{S}r\={i}p\={a}d Ak\d{s}ay\={a}nanda Mah\={a}r\={a}ja\'nın \.{I}ngilizce \c{c}evirisi, K. Kaya ve S. \c{C}alı\c{s}kan\'ın T\"{u}rk\c{c}e \c{c}evirileri kullanılmı\c{s}tır.
Sonu\c{c}ta \c{c}evirmenlerin izledi\u{g}i \c{c}eviri stratejileri \"{u}zerinden k\"{u}lt\"{u}r\"{u}n \c{c}eviri metin \"{u}zerindeki etkileri, Bhagavadg\={i}t\={a} metninin \c{c}evirileri aracılı\u{g}ıyla ortaya koyulmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s} ve alan yazındaki \c{c}eviri-k\"{u}lt\"{u}r ili\c{s}kisi hususundaki ilgili kuramsal birikime, orijinali Sanskrit olan bir metnin Ermenice, \.{I}ngilizce ve T\"{u}rk\c{c}e \c{c}evirileri \"{u}zerinden tespitlerde bulunularak \c{c}eviribilim disiplini \c{c}er\c{c}evesinde yorumlar yapılarak \c{c}ıkarımlarda bulunulmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Diller arasındaki değişkenlere bağlı olarak anlam, kavram ve algıda birtakım çeviri farklılıkları ortaya çıkabilmektedir. Çeviribilimsel perspektiften diller arasındaki en belirgin farklılıklar, özellikle kültüre özgü ögelerde kendisini göstermektedir. Bu nedenle de kültürel aktarım süreci çeviride, çok yönlü bir yaklaşım yetisi gerektirmektedir. Söz konusu çeviri işlemi yalnızca bir dil meselesi değildir. Öncelikle; yazarın konusuyla olan ilişkisiyle ilgilenir: anlatı tekniği, metaforik boyutlar ve bakış açısı. Aynı zamanda yazarın okuyucusu ile olan ilişkisi ile de bağlantılıdır. Kısacası orijinal eserdeki bu eşgüdümlü ve ahenkli ikili ilişki, neredeyse her zaman, iyi bir çeviride kendisini göstermektedir.
Bu çalışmada, Hint kültürüne özgü, Klasik Sanskrit Edebiyatının eserlerinden biri olan Bhagavadgītā adlı metin, Sanskrit dilindeki orijinali ile Ermenice, İngilizce ve Türkçe tercümeleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda kaynak metin olarak Bhagavadgītā'nın Sanskrit orijinali kullanılmış olup çalışmamız kapsamında bir Ermenice, bir İngilizce ve iki farklı Türkçe tercümesi, çeviri- kültür ilişkisi açısından incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Bhagavadgītā'nın Sanskrit orijinal metni, H. Acaryan'ın Ermenice çevirisi, Tridaṇḍi Bhikṣu Śrīpād Akṣayānanda Mahārāja'nın İngilizce çevirisi, K. Kaya ve S. Çalışkan'ın Türkçe çevirileri kullanılmıştır.
Sonuçta çevirmenlerin izlediği çeviri stratejileri üzerinden kültürün çeviri metin üzerindeki etkileri, Bhagavadgītā metninin çevirileri aracılığıyla ortaya koyulmaya çalışılmış ve alan yazındaki çeviri-kültür ilişkisi hususundaki ilgili kuramsal birikime, orijinali Sanskrit olan bir metnin Ermenice, İngilizce ve Türkçe çevirileri üzerinden tespitlerde bulunularak çeviribilim disiplini çerçevesinde yorumlar yapılarak çıkarımlarda bulunulmaya çalışılmıştır.</jats:p>
Bu çalışmada, Hint kültürüne özgü, Klasik Sanskrit Edebiyatının eserlerinden biri olan Bhagavadgītā adlı metin, Sanskrit dilindeki orijinali ile Ermenice, İngilizce ve Türkçe tercümeleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda kaynak metin olarak Bhagavadgītā'nın Sanskrit orijinali kullanılmış olup çalışmamız kapsamında bir Ermenice, bir İngilizce ve iki farklı Türkçe tercümesi, çeviri- kültür ilişkisi açısından incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Bhagavadgītā'nın Sanskrit orijinal metni, H. Acaryan'ın Ermenice çevirisi, Tridaṇḍi Bhikṣu Śrīpād Akṣayānanda Mahārāja'nın İngilizce çevirisi, K. Kaya ve S. Çalışkan'ın Türkçe çevirileri kullanılmıştır.
Sonuçta çevirmenlerin izlediği çeviri stratejileri üzerinden kültürün çeviri metin üzerindeki etkileri, Bhagavadgītā metninin çevirileri aracılığıyla ortaya koyulmaya çalışılmış ve alan yazındaki çeviri-kültür ilişkisi hususundaki ilgili kuramsal birikime, orijinali Sanskrit olan bir metnin Ermenice, İngilizce ve Türkçe çevirileri üzerinden tespitlerde bulunularak çeviribilim disiplini çerçevesinde yorumlar yapılarak çıkarımlarda bulunulmaya çalışılmıştır.</jats:p>
7.
Kaya, Korhan
HİNT VE AVRUPA MASALLARINDA DENİZKIZI MOTİFİ Journal Article
In: Doğu Dilleri Dergisi, vol. 8, no. 1, pp. 1–11, 2023.
@article{article_1287182,
title = {H\.{I}NT VE AVRUPA MASALLARINDA DEN\.{I}ZKIZI MOT\.{I}F\.{I}},
author = {Korhan Kaya},
year = {2023},
date = {2023-01-01},
urldate = {2023-01-01},
journal = {Do\u{g}u Dilleri Dergisi},
volume = {8},
number = {1},
pages = {1\textendash11},
publisher = {Ankara \"{U}niversitesi},
abstract = {Hint-Avrupa denildi\u{g}i zaman akla hemen dil ailesi gelir. Oysaki Hint-Avrupa aynı zamanda bir k\"{u}lt\"{u}rel birli\u{g}e de i\c{s}aret eder. O nedenle Avrasya co\u{g}rafyasındaki b\"{u}t\"{u}n k\"{u}lt\"{u}r unsurlarının ara\c{s}tırılmasına gereksinim duyulur. Bu makalede denizin altında ya\c{s}ayan kızların karada ya\c{s}ayan erkeklerle birlikte olmaları, aralarındaki a\c{s}klar ve cereyan eden olaylar vasıtasıyla bir Hint-Avrupa ba\u{g}ı kurulmaya \c{c}alı\c{s}ılmaktadır. Sanskrit Edebiyatı’nın \"{o}nemli eserlerinden biri olan Vet\={a}lapan\c{c}avim\c{s}ati (Hortla\u{g}ın 25 Masalı) adlı eserde anlatılan masallardan hareketle, ba\c{s}ta Baltık Denizi \"{u}lkeleri olmak \"{u}zere t\"{u}m Avrupa masalları ve mitolojileriyle ili\c{s}kiler incelenmeye \c{c}alı\c{s}ılmaktadır. Anadolu’da anlatılan deniz kızı masalına da de\u{g}inilerek motifler arasındaki farkların da nedeni hakkında bir soru i\c{s}areti bırakılmaktadır. Sonu\c{c} olarak Hint-Avrupa’nın sadece bir dil ailesi de\u{g}il aynı zamanda bir k\"{u}lt\"{u}r ailesi oldu\u{g}u sonucuna varılmaktadır.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Hint-Avrupa denildiği zaman akla hemen dil ailesi gelir. Oysaki Hint-Avrupa aynı zamanda bir kültürel birliğe de işaret eder. O nedenle Avrasya coğrafyasındaki bütün kültür unsurlarının araştırılmasına gereksinim duyulur. Bu makalede denizin altında yaşayan kızların karada yaşayan erkeklerle birlikte olmaları, aralarındaki aşklar ve cereyan eden olaylar vasıtasıyla bir Hint-Avrupa bağı kurulmaya çalışılmaktadır. Sanskrit Edebiyatı’nın önemli eserlerinden biri olan Vetālapançavimşati (Hortlağın 25 Masalı) adlı eserde anlatılan masallardan hareketle, başta Baltık Denizi ülkeleri olmak üzere tüm Avrupa masalları ve mitolojileriyle ilişkiler incelenmeye çalışılmaktadır. Anadolu’da anlatılan deniz kızı masalına da değinilerek motifler arasındaki farkların da nedeni hakkında bir soru işareti bırakılmaktadır. Sonuç olarak Hint-Avrupa’nın sadece bir dil ailesi değil aynı zamanda bir kültür ailesi olduğu sonucuna varılmaktadır.
8.
Karapınar, Ayşe; Küçükler, Ali
Mahābhārata’da Evlilik ve Kadının Konumunun Biyo-İktidar Kuramı Bağlamında Değerlendirilmesi Journal Article
In: no. 13, pp. 44–65, 2022, ISSN: 2536-4596.
@article{Karapınar2022,
title = {Mah\={a}bh\={a}rata’da Evlilik ve Kadının Konumunun Biyo-\.{I}ktidar Kuramı Ba\u{g}lamında De\u{g}erlendirilmesi},
author = {Ay\c{s}e Karapınar and Ali K\"{u}\c{c}\"{u}kler},
doi = {10.38060/kare.1118187},
issn = {2536-4596},
year = {2022},
date = {2022-06-30},
urldate = {2022-06-30},
number = {13},
pages = {44--65},
publisher = {KARE (International Comparative Journal of Literature, History and Philosophy), Erciyes University},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Evlilik iki bireyin haklarını d\"{u}zenleyen ve aile olarak toplumda kabul g\"{o}rmesi i\c{c}in yapılan bir antla\c{s}ma olarak tanımlanabilir. Tarih boyunca evlilik, yalnızca aile kurumu ve akrabalık ili\c{s}kilerini d\"{u}zenleyen bir yapı olmakla kalmamı\c{s}, yerine g\"{o}re \"{u}lkeler arası ili\c{s}kileri de tesis eden toplumun in\c{s}a aracı olagelmi\c{s}tir. Dolayısıyla toplumdan topluma de\u{g}i\c{s}en bi\c{c}imleriyle aile i\c{c}inden toplumun geneline iktidar birey ili\c{s}kilerinin \c{s}ekillenmesinde \"{o}nemli bir yere sahiptir. Bu makalede Hindistan’ın en hacimli destanı olan Mah\={a}bh\={a}rata’daki evlilik t\"{o}renlerinin ve kurumunun incelenerek kadının konumunun biyo-iktidar kuramı \c{c}er\c{c}evesinde de\u{g}erlendirilmesi ama\c{c}lanmaktadır.
Tarihi milattan \"{o}nce \"{u}\c{c}\"{u}nc\"{u} y\"{u}zyıla dayanan Mah\={a}bh\={a}rata’da, iki akraba aile arasındaki taht m\"{u}cadelesi anlatılırken ana kurguyu destekleyen yan hikayelerde soyun devamı ve iktidarın elde edilmesi amacıyla yapılan evliliklere de de\u{g}inilmektedir. Ortaya \c{c}ıktı\u{g}ı toplumun geleneklerini ve de\u{g}er yargılarını ortaya koyması a\c{c}ısından zengin bir kaynak olan destanda sınıf i\c{c}i, sınıflar arası ve hatta t\"{u}rler arası evlilik \"{o}rneklerine rastlanmaktadır. Evlilik t\"{o}renleri, poligami, poliandri gibi uygulamalarla kadının t\"{u}m bu s\"{u}re\c{c} i\c{c}erisinde toplumdaki yeri, kadından evlilik kurumu i\c{c}inde beklenen rol ve ideal kadın tanımı farklı kuramlarla de\u{g}erlendirilebilecek zengin bir malzeme sunmaktadır. Nitekim Michel Foucault’nun biyo-iktidar kuramı \c{c}er\c{c}evesinde ele alındı\u{g}ında kadını tabii kılan ve uysalla\c{s}maya y\"{o}nlendiren pek \c{c}ok \"{o}rnekle kar\c{s}ıla\c{s}ılmı\c{s}tır. Biyo-iktidar kuramında, iktidarın toplumun her biriminde bulundu\u{g}undan ve ki\c{s}iler arası bir ileti\c{s}im oldu\u{g}undan bahseden Foucault’ya g\"{o}re iktidar, olu\c{s}turdu\u{g}u s\"{o}ylemlerle \"{o}zneyi ve toplumu yapılandırmaktadır. Bu ba\u{g}lamda bakıldı\u{g}ında destanda kendilerini e\c{s}lerine adayan Draupad\={i}, G\={a}ndh\={a}r\={i}, Kunt\={i}, M\={a}dr\={i} gibi kadın karakterlerin erdemli, ideal kadınlar olarak tanımlandıkları ve topluma rol model olarak sunuldukları g\"{o}r\"{u}lmektedir. \.{I}deal kadın rollerini benimsemi\c{s} karakterlere ait hikayeler i\c{c}erisinde de yer bulan, kadının e\c{s}ine ve soyun s\"{u}rd\"{u}r\"{u}lmesine olan adanmı\c{s}lı\u{g}ını g\"{o}steren sati ve levirat gibi evlilikle ba\u{g}lantılı uygulamalarda makale kapsamında ele alınan konular arasındadır.
Hindu inancının, \"{o}zellikle Vishṇu mezhebine ait de\u{g}erlerin \"{o}n plana \c{c}ıktı\u{g}ı eser, Tanrıların ve din adamlarının toplumsal olaylara sıklıkla yaptı\u{g}ı m\"{u}dahalelerle dini bir etki alanı da olu\c{s}turmaktadır. Biyo-iktidar kuramı \c{c}er\c{c}evesinde, evlilik ve kadının konumu a\c{c}ısından incelenen destanın dini de\u{g}erlerle g\"{u}\c{c}lendirilmi\c{s}, ataerkil bir toplum d\"{u}zenini yansıttı\u{g}ı anla\c{s}ılmaktadır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Evlilik iki bireyin haklarını düzenleyen ve aile olarak toplumda kabul görmesi için yapılan bir antlaşma olarak tanımlanabilir. Tarih boyunca evlilik, yalnızca aile kurumu ve akrabalık ilişkilerini düzenleyen bir yapı olmakla kalmamış, yerine göre ülkeler arası ilişkileri de tesis eden toplumun inşa aracı olagelmiştir. Dolayısıyla toplumdan topluma değişen biçimleriyle aile içinden toplumun geneline iktidar birey ilişkilerinin şekillenmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu makalede Hindistan’ın en hacimli destanı olan Mahābhārata’daki evlilik törenlerinin ve kurumunun incelenerek kadının konumunun biyo-iktidar kuramı çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Tarihi milattan önce üçüncü yüzyıla dayanan Mahābhārata’da, iki akraba aile arasındaki taht mücadelesi anlatılırken ana kurguyu destekleyen yan hikayelerde soyun devamı ve iktidarın elde edilmesi amacıyla yapılan evliliklere de değinilmektedir. Ortaya çıktığı toplumun geleneklerini ve değer yargılarını ortaya koyması açısından zengin bir kaynak olan destanda sınıf içi, sınıflar arası ve hatta türler arası evlilik örneklerine rastlanmaktadır. Evlilik törenleri, poligami, poliandri gibi uygulamalarla kadının tüm bu süreç içerisinde toplumdaki yeri, kadından evlilik kurumu içinde beklenen rol ve ideal kadın tanımı farklı kuramlarla değerlendirilebilecek zengin bir malzeme sunmaktadır. Nitekim Michel Foucault’nun biyo-iktidar kuramı çerçevesinde ele alındığında kadını tabii kılan ve uysallaşmaya yönlendiren pek çok örnekle karşılaşılmıştır. Biyo-iktidar kuramında, iktidarın toplumun her biriminde bulunduğundan ve kişiler arası bir iletişim olduğundan bahseden Foucault’ya göre iktidar, oluşturduğu söylemlerle özneyi ve toplumu yapılandırmaktadır. Bu bağlamda bakıldığında destanda kendilerini eşlerine adayan Draupadī, Gāndhārī, Kuntī, Mādrī gibi kadın karakterlerin erdemli, ideal kadınlar olarak tanımlandıkları ve topluma rol model olarak sunuldukları görülmektedir. İdeal kadın rollerini benimsemiş karakterlere ait hikayeler içerisinde de yer bulan, kadının eşine ve soyun sürdürülmesine olan adanmışlığını gösteren sati ve levirat gibi evlilikle bağlantılı uygulamalarda makale kapsamında ele alınan konular arasındadır.
Hindu inancının, özellikle Vishṇu mezhebine ait değerlerin ön plana çıktığı eser, Tanrıların ve din adamlarının toplumsal olaylara sıklıkla yaptığı müdahalelerle dini bir etki alanı da oluşturmaktadır. Biyo-iktidar kuramı çerçevesinde, evlilik ve kadının konumu açısından incelenen destanın dini değerlerle güçlendirilmiş, ataerkil bir toplum düzenini yansıttığı anlaşılmaktadır.</jats:p>
Tarihi milattan önce üçüncü yüzyıla dayanan Mahābhārata’da, iki akraba aile arasındaki taht mücadelesi anlatılırken ana kurguyu destekleyen yan hikayelerde soyun devamı ve iktidarın elde edilmesi amacıyla yapılan evliliklere de değinilmektedir. Ortaya çıktığı toplumun geleneklerini ve değer yargılarını ortaya koyması açısından zengin bir kaynak olan destanda sınıf içi, sınıflar arası ve hatta türler arası evlilik örneklerine rastlanmaktadır. Evlilik törenleri, poligami, poliandri gibi uygulamalarla kadının tüm bu süreç içerisinde toplumdaki yeri, kadından evlilik kurumu içinde beklenen rol ve ideal kadın tanımı farklı kuramlarla değerlendirilebilecek zengin bir malzeme sunmaktadır. Nitekim Michel Foucault’nun biyo-iktidar kuramı çerçevesinde ele alındığında kadını tabii kılan ve uysallaşmaya yönlendiren pek çok örnekle karşılaşılmıştır. Biyo-iktidar kuramında, iktidarın toplumun her biriminde bulunduğundan ve kişiler arası bir iletişim olduğundan bahseden Foucault’ya göre iktidar, oluşturduğu söylemlerle özneyi ve toplumu yapılandırmaktadır. Bu bağlamda bakıldığında destanda kendilerini eşlerine adayan Draupadī, Gāndhārī, Kuntī, Mādrī gibi kadın karakterlerin erdemli, ideal kadınlar olarak tanımlandıkları ve topluma rol model olarak sunuldukları görülmektedir. İdeal kadın rollerini benimsemiş karakterlere ait hikayeler içerisinde de yer bulan, kadının eşine ve soyun sürdürülmesine olan adanmışlığını gösteren sati ve levirat gibi evlilikle bağlantılı uygulamalarda makale kapsamında ele alınan konular arasındadır.
Hindu inancının, özellikle Vishṇu mezhebine ait değerlerin ön plana çıktığı eser, Tanrıların ve din adamlarının toplumsal olaylara sıklıkla yaptığı müdahalelerle dini bir etki alanı da oluşturmaktadır. Biyo-iktidar kuramı çerçevesinde, evlilik ve kadının konumu açısından incelenen destanın dini değerlerle güçlendirilmiş, ataerkil bir toplum düzenini yansıttığı anlaşılmaktadır.</jats:p>
9.
Kökdemir, Esra
Mitolojik Figür Olarak Buddha’nın Efsanevi Hayatı Üzerine Bir İnceleme Journal Article
In: vol. 24, no. 2, pp. 467–485, 2022, ISSN: 1308-0911.
@article{K\"{O}KDEM\.{I}R2022,
title = {Mitolojik Fig\"{u}r Olarak Buddha’nın Efsanevi Hayatı \"{U}zerine Bir \.{I}nceleme},
author = {Esra K\"{o}kdemir},
doi = {10.16953/deusosbil.1010221},
issn = {1308-0911},
year = {2022},
date = {2022-06-30},
urldate = {2022-06-30},
volume = {24},
number = {2},
pages = {467--485},
publisher = {Dokuz Eylil University Graduate School of Social Sciences},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Buddha’nın (M\"{O} 563-483) hayatı ile ilgili bilgilere kendisinin \"{o}l\"{u}m\"{u}nden sonra yazıya ge\c{c}irildi\u{g}i bilinen Pal\={i} dilinde yazılmı\c{s} Buddhist eserler sayesinde ula\c{s}ılmaktadır. \.{I}lgili eserlerde Buddha’nın hayatını konu edinen bir\c{c}ok anlatı yer almaktadır. Ancak eserlerde \"{o}zellikle Buddha’nın y\"{u}celtildi\u{g}i, ki\c{s}ili\u{g}ine mitolojik ve mucizevi unsurların eklendi\u{g}i g\"{o}r\"{u}lmektedir. Bu sebeple, Buddhist edebiyata ait eserler, Buddha’nın tarihsel ger\c{c}ekli\u{g}ini ara\c{s}tırmak isteyen ki\c{s}iler i\c{c}in yanıltıcı olabilmektedir. Aslında Buddha’nın ya\c{s}amında ve hatta Buddhist d\"{u}\c{s}\"{u}nce yapısının \"{o}z\"{u}nde bu t\"{u}r mitosların ve efsanelerin yeri yoktur. Eseri kaleme alan ki\c{s}i(ler) tarafından ya da eserin yazılı\c{s} d\"{o}neminin Buddha’nın \"{o}l\"{u}m\"{u}nden \c{c}ok sonra olması sebebiyle bu anlatılara mitsel \"{o}zelliklerin eklenmesi ola\u{g}an bir durum olarak de\u{g}erlendirilmelidir. Buddha bir tanrı de\u{g}il, insandır. \"{O}ld\"{u}kten sonra tanrısalla\c{s}tırılmı\c{s}tır. Buddha’nın hayatını konu edinen \c{c}alı\c{s}malarda, “geleneksel kayıtlara g\"{o}re” ifadesi kullanılarak mitosla\c{s}tırılan ya\c{s}amına referans g\"{o}sterilmek istenmektedir. Bu \c{c}alı\c{s}ma, Buddha’nın hayatı ile ilgili anlatılara eklenen mitolojik unsurları literat\"{u}r taraması ile tespit edip nitel ara\c{s}tırma y\"{o}ntemi ile Buddha biyografilerinin kar\c{s}ıla\c{s}tırmalı analizinden yararlanarak Buddha’nın tarihsel ger\c{c}ekli\u{g}ini ortaya koymayı hedeflemektedir. \c{C}alı\c{s}ma boyunca Buddha’nın ya\c{s}amına dair olan anlatı farklılıkları, kendisine atfedilen ola\u{g}an\"{u}st\"{u} \"{o}zellikler ve Buddhist d\"{u}\c{s}\"{u}nce yapısında olmayan unsurlar ara\c{s}tırılarak Buddha’nın ger\c{c}ek ya\c{s}amını ortaya \c{c}ıkarmak ama\c{c}lanmı\c{s}tır. \c{C}alı\c{s}manın ger\c{c}ek Buddha d\"{u}\c{s}\"{u}ncesini ve Buddhizm’in \"{o}z\"{u}n\"{u} \"{o}\u{g}renmek isteyenlere yol g\"{o}stermesi beklenmektedir.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Buddha’nın (MÖ 563-483) hayatı ile ilgili bilgilere kendisinin ölümünden sonra yazıya geçirildiği bilinen Palī dilinde yazılmış Buddhist eserler sayesinde ulaşılmaktadır. İlgili eserlerde Buddha’nın hayatını konu edinen birçok anlatı yer almaktadır. Ancak eserlerde özellikle Buddha’nın yüceltildiği, kişiliğine mitolojik ve mucizevi unsurların eklendiği görülmektedir. Bu sebeple, Buddhist edebiyata ait eserler, Buddha’nın tarihsel gerçekliğini araştırmak isteyen kişiler için yanıltıcı olabilmektedir. Aslında Buddha’nın yaşamında ve hatta Buddhist düşünce yapısının özünde bu tür mitosların ve efsanelerin yeri yoktur. Eseri kaleme alan kişi(ler) tarafından ya da eserin yazılış döneminin Buddha’nın ölümünden çok sonra olması sebebiyle bu anlatılara mitsel özelliklerin eklenmesi olağan bir durum olarak değerlendirilmelidir. Buddha bir tanrı değil, insandır. Öldükten sonra tanrısallaştırılmıştır. Buddha’nın hayatını konu edinen çalışmalarda, “geleneksel kayıtlara göre” ifadesi kullanılarak mitoslaştırılan yaşamına referans gösterilmek istenmektedir. Bu çalışma, Buddha’nın hayatı ile ilgili anlatılara eklenen mitolojik unsurları literatür taraması ile tespit edip nitel araştırma yöntemi ile Buddha biyografilerinin karşılaştırmalı analizinden yararlanarak Buddha’nın tarihsel gerçekliğini ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışma boyunca Buddha’nın yaşamına dair olan anlatı farklılıkları, kendisine atfedilen olağanüstü özellikler ve Buddhist düşünce yapısında olmayan unsurlar araştırılarak Buddha’nın gerçek yaşamını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmanın gerçek Buddha düşüncesini ve Buddhizm’in özünü öğrenmek isteyenlere yol göstermesi beklenmektedir.</jats:p>
10.
Büyükbahçeci, Esra
V. Propp’un Yapısal Çözümleme Yöntemi Çerçevesinde Bir Hint Sineması Örneği: “Lagaan (2001)” Journal Article
In: Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, vol. 6, no. 2, pp. 36–52, 2022.
@article{article_1120373,
title = {V. Propp’un Yapısal \c{C}\"{o}z\"{u}mleme Y\"{o}ntemi \c{C}er\c{c}evesinde Bir Hint Sineması \"{O}rne\u{g}i: “Lagaan (2001)”},
author = {Esra B\"{u}y\"{u}kbah\c{c}eci},
year = {2022},
date = {2022-01-01},
urldate = {2022-01-01},
journal = {Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi},
volume = {6},
number = {2},
pages = {36\textendash52},
publisher = {Sadık Hacı},
abstract = {Bu \c{c}alı\c{s}ma, d\"{u}nya sinemasının \"{o}nde gelen Bollywood film end\"{u}strisinden Lagaan filmini konu etmektedir. Film, 1911 yılında Mohun Bagan takımının \.{I}ngilizler ile yaptı\u{g}ı futbol ma\c{c}ından esinlenilerek olu\c{s}turulmu\c{s}tur. Ba\u{g}ımsızlık m\"{u}cadelesini yansıtan en g\"{u}zel \"{o}rneklerden biri olmasıyla birlikte, Hint toplumunun ya\c{s}adı\u{g}ı sosyo-ekonomik ve sosyo-k\"{u}lt\"{u}rel sıkıntılara da yer verdi\u{g}i i\c{c}in izleyiciden b\"{u}y\"{u}k ilgi g\"{o}rm\"{u}\c{s}t\"{u}r. Tarihsel ger\c{c}eklikten ilham alınan bu olayın iskelet yapısı korunarak zaman, mek\^{a}n ve ki\c{s}ilere birtakım de\u{g}i\c{s}ikler getirildi\u{g}i tespit edilmi\c{s}tir. Bu ba\u{g}lamda tarihi olay ile beyaz perdeye ta\c{s}ınan yeni anlatım arasındaki benzerlikler ve farklılıklar a\c{c}ıklanmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır. Yapılan bu kar\c{s}ıla\c{s}tırma bize mevcut de\u{g}i\c{s}imlerin sebeplerini anlama imk\^{a}nı sa\u{g}lamaktadır. Uyarlanan film ise, anlatıların (\"{o}yk\"{u}, hik\^{a}ye, masal ve destan) olu\c{s}um bi\c{c}imine yakınlık g\"{o}sterdi\u{g}inden halk bilimci Vladimir Propp’un ‘masalın bi\c{c}im bilimsel’ y\"{o}ntemine g\"{o}re incelenmi\c{s}tir. Film \"{o}zellikle folklor alanına yaptı\u{g}ı de\u{g}erli katkılarıyla bilinen Propp’un, anlatıların yapısını ortaya koydu\u{g}u 31 maddelik analiz y\"{o}ntemiyle de\u{g}erlendirilmeye \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır. Makale, filmin morfolojik y\"{o}ntem ile \c{c}\"{o}z\"{u}mlenmesinden hareketle, tarihsel ger\c{c}eklikten esinlenilen olaylardan sinema k\"{u}lt\"{u}r\"{u}n\"{u}n sıklıkla besledi\u{g}ine/beslenebilece\u{g}ine dikkat \c{c}ekmektedir.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Bu çalışma, dünya sinemasının önde gelen Bollywood film endüstrisinden Lagaan filmini konu etmektedir. Film, 1911 yılında Mohun Bagan takımının İngilizler ile yaptığı futbol maçından esinlenilerek oluşturulmuştur. Bağımsızlık mücadelesini yansıtan en güzel örneklerden biri olmasıyla birlikte, Hint toplumunun yaşadığı sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel sıkıntılara da yer verdiği için izleyiciden büyük ilgi görmüştür. Tarihsel gerçeklikten ilham alınan bu olayın iskelet yapısı korunarak zaman, mekân ve kişilere birtakım değişikler getirildiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda tarihi olay ile beyaz perdeye taşınan yeni anlatım arasındaki benzerlikler ve farklılıklar açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan bu karşılaştırma bize mevcut değişimlerin sebeplerini anlama imkânı sağlamaktadır. Uyarlanan film ise, anlatıların (öykü, hikâye, masal ve destan) oluşum biçimine yakınlık gösterdiğinden halk bilimci Vladimir Propp’un ‘masalın biçim bilimsel’ yöntemine göre incelenmiştir. Film özellikle folklor alanına yaptığı değerli katkılarıyla bilinen Propp’un, anlatıların yapısını ortaya koyduğu 31 maddelik analiz yöntemiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Makale, filmin morfolojik yöntem ile çözümlenmesinden hareketle, tarihsel gerçeklikten esinlenilen olaylardan sinema kültürünün sıklıkla beslediğine/beslenebileceğine dikkat çekmektedir.
11.
Subaşı, Derya Adalar; Büyükbahçeci, Esra
Sözlük Verilerine Dayanan Görünümüyle Hintçenin (Hindī) Arapça Söz Varlığına Genel Bir Bakış-1 Journal Article
In: Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, vol. 6, no. 3, pp. 407–425, 2022.
@article{article_1226586,
title = {S\"{o}zl\"{u}k Verilerine Dayanan G\"{o}r\"{u}n\"{u}m\"{u}yle Hint\c{c}enin (Hind\={i}) Arap\c{c}a S\"{o}z Varlı\u{g}ına Genel Bir Bakı\c{s}-1},
author = {Derya Adalar Suba\c{s}ı and Esra B\"{u}y\"{u}kbah\c{c}eci},
year = {2022},
date = {2022-01-01},
urldate = {2022-01-01},
journal = {Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi},
volume = {6},
number = {3},
pages = {407\textendash425},
publisher = {Sadık Hacı},
abstract = {Hindistan’ın kadim tarihi boyunca farklı \"{u}lkelerle etkile\c{s}iminin bir sonucu olarak sosyo-k\"{u}lt\"{u}rel a\c{c}ıdan b\"{u}y\"{u}k de\u{g}i\c{s}imlere u\u{g}radı\u{g}ı bilinmektedir. Bu etkile\c{s}im ve de\u{g}i\c{s}im zamanla sosyo-k\"{u}lt\"{u}rel boyuttan dilsel boyuta da ula\c{s}mı\c{s} Arap\c{c}a, Fars\c{c}a ve \.{I}ngilizce dillerinden Hint\c{c}eye (Hind\={i} Dili) \c{c}ok sayıda kelime aktarımı olmu\c{s}tur. \"{O}yle ki bu kelimelerin Hint\c{c}eye (Hind\={i} Dili) ge\c{c}mesi Devan\={a}gar\={i} alfabesine de yansımı\c{s}, harflerin sesletim ihtiyacını kar\c{s}ılamak \"{u}zere alfabeye (za ve fa gibi) birka\c{c} harf daha ekleme ihtiyacı duyulmu\c{s}tur. S\"{o}z konusu Devan\={a}gar\={i} alfabesi, k\"{o}kleri \c{c}ok eskiye dayanan kutsal kitapların dili olan Sanskrit dilinin de yazıldı\u{g}ı bir alfabedir. B\"{o}ylesine k\"{o}kl\"{u} bir alfabeye Hint\c{c}enin (Hind\={i} Dili) geli\c{s}mesi ve de\u{g}i\c{s}mesi m\"{u}nasebetiyle harf eklenmesi \c{s}\"{u}phesiz bu s\"{o}zc\"{u}klerin Hint\c{c}edeki (Hind\={i} Dili) kullanım sıklı\u{g}ını da a\c{c}ık\c{c}a g\"{o}stermektedir. Her ne kadar kullanılagelen bu s\"{o}zc\"{u}klerden bazıları anlam kaymasına u\u{g}ramı\c{s} olsa da Hint\c{c}ede (Hind\={i} Dili) var olmaları ta\c{s}ıdıkları \"{o}nem bakımından incelenmeye de\u{g}er kılınmı\c{s}tır. Bu \c{c}alı\c{s}mada, Hint\c{c}ede (Hind\={i} Dili) kullanılan ilgili Arap\c{c}a k\"{o}kenli s\"{o}zc\"{u}klerin Hint\c{c}eyi (Hind\={i} Dili) nasıl etkiledi\u{g}i s\"{o}zl\"{u}k verilerine dayanan kullanımlarıyla incelenecektir. Hint\c{c}ede (Hind\={i} Dili) kullanılan Arap\c{c}a k\"{o}kenli s\"{o}zc\"{u}klerin Arap\c{c}a orijinal anlamları da g\"{o}zetilerek kar\c{s}ıla\c{s}tırmalı incelenmesi sonucu diller arasılık ba\u{g}lamında bu iki k\"{o}kl\"{u} dilin etkile\c{s}imi g\"{o}zler \"{o}n\"{u}ne serilecektir.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Hindistan’ın kadim tarihi boyunca farklı ülkelerle etkileşiminin bir sonucu olarak sosyo-kültürel açıdan büyük değişimlere uğradığı bilinmektedir. Bu etkileşim ve değişim zamanla sosyo-kültürel boyuttan dilsel boyuta da ulaşmış Arapça, Farsça ve İngilizce dillerinden Hintçeye (Hindī Dili) çok sayıda kelime aktarımı olmuştur. Öyle ki bu kelimelerin Hintçeye (Hindī Dili) geçmesi Devanāgarī alfabesine de yansımış, harflerin sesletim ihtiyacını karşılamak üzere alfabeye (za ve fa gibi) birkaç harf daha ekleme ihtiyacı duyulmuştur. Söz konusu Devanāgarī alfabesi, kökleri çok eskiye dayanan kutsal kitapların dili olan Sanskrit dilinin de yazıldığı bir alfabedir. Böylesine köklü bir alfabeye Hintçenin (Hindī Dili) gelişmesi ve değişmesi münasebetiyle harf eklenmesi şüphesiz bu sözcüklerin Hintçedeki (Hindī Dili) kullanım sıklığını da açıkça göstermektedir. Her ne kadar kullanılagelen bu sözcüklerden bazıları anlam kaymasına uğramış olsa da Hintçede (Hindī Dili) var olmaları taşıdıkları önem bakımından incelenmeye değer kılınmıştır. Bu çalışmada, Hintçede (Hindī Dili) kullanılan ilgili Arapça kökenli sözcüklerin Hintçeyi (Hindī Dili) nasıl etkilediği sözlük verilerine dayanan kullanımlarıyla incelenecektir. Hintçede (Hindī Dili) kullanılan Arapça kökenli sözcüklerin Arapça orijinal anlamları da gözetilerek karşılaştırmalı incelenmesi sonucu diller arasılık bağlamında bu iki köklü dilin etkileşimi gözler önüne serilecektir.
12.
Kökdemir, Esra
Dr. B. R. Ambedkar’ın Hayatı ve Hindistan Siyasi Tarihindeki Önemi Journal Article
In: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, vol. 61, no. 2, pp. 971–987, 2021, ISSN: 2459-0150.
@article{K\"{O}KDEM\.{I}R2021,
title = {Dr. B. R. Ambedkar’ın Hayatı ve Hindistan Siyasi Tarihindeki \"{O}nemi},
author = {Esra K\"{o}kdemir},
doi = {10.33171/dtcfjournal.2021.61.2.15},
issn = {2459-0150},
year = {2021},
date = {2021-12-28},
urldate = {2021-12-28},
journal = {Ankara \"{U}niversitesi Dil ve Tarih-Co\u{g}rafya Fak\"{u}ltesi Dergisi},
volume = {61},
number = {2},
pages = {971--987},
publisher = {Ankara University},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Hindistan’ın 1947 yılında ba\u{g}ımsızlı\u{g}ını kazanmasının ardından, ba\u{g}ımsızlık s\"{u}recine \c{c}alı\c{s}malarıyla do\u{g}rudan etki eden ve 1950 yılında kabul edilen Hindistan anayasasına \"{o}nemli katkıları olan Ambedkar, dokunulmazlar (untouchables) olarak bilinen toplulukların (dalit) liderli\u{g}ini yaparak haklarını savunmu\c{s}, bununla birlikte kadın haklarını da savunarak sosyo-ekonomik ve sosyo-dini y\"{o}nden ezilen kadınların sorunlarıyla ilgilenmi\c{s}tir. Hindistan’daki mevcut kast sistemi baz alındı\u{g}ında, alt kasta ait bir birey olarak do\u{g}ması, Ambedkar’ın \"{o}zellikle gen\c{c}lik yıllarında ya\c{s}adı\u{g}ı sorunlara kaynaklık etmi\c{s}, ancak aynı durum ileride \c{c}ok \"{o}nemli bir sosyal reformcu ve politikacı olmasına da vesile olmu\c{s}tur. \c{C}alı\c{s}mada, Hint toplumundaki sosyal tabakala\c{s}ma \"{o}rne\u{g}ini bizzat ya\c{s}amı\c{s} tarihsel ki\c{s}ilik olan Ambedkar’ın hayatı incelenmi\c{s} olup, ya\c{s}adı\u{g}ı s\"{u}re boyunca Hindistan tarihine ve siyasetine yaptı\u{g}ı katkılar aktarılmı\c{s}tır. Di\u{g}er yandan \"{o}lmeden \"{o}nceki son yılında Buddhist olan Ambedkar’ın, din de\u{g}i\c{s}tirmesiyle birlikte dalit toplumunun dini inanı\c{s}larında meydana getirdi\u{g}i d\"{o}n\"{u}\c{s}\"{u}mler \c{c}\"{o}z\"{u}mlenmeye \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Hindistan’ın 1947 yılında bağımsızlığını kazanmasının ardından, bağımsızlık sürecine çalışmalarıyla doğrudan etki eden ve 1950 yılında kabul edilen Hindistan anayasasına önemli katkıları olan Ambedkar, dokunulmazlar (untouchables) olarak bilinen toplulukların (dalit) liderliğini yaparak haklarını savunmuş, bununla birlikte kadın haklarını da savunarak sosyo-ekonomik ve sosyo-dini yönden ezilen kadınların sorunlarıyla ilgilenmiştir. Hindistan’daki mevcut kast sistemi baz alındığında, alt kasta ait bir birey olarak doğması, Ambedkar’ın özellikle gençlik yıllarında yaşadığı sorunlara kaynaklık etmiş, ancak aynı durum ileride çok önemli bir sosyal reformcu ve politikacı olmasına da vesile olmuştur. Çalışmada, Hint toplumundaki sosyal tabakalaşma örneğini bizzat yaşamış tarihsel kişilik olan Ambedkar’ın hayatı incelenmiş olup, yaşadığı süre boyunca Hindistan tarihine ve siyasetine yaptığı katkılar aktarılmıştır. Diğer yandan ölmeden önceki son yılında Buddhist olan Ambedkar’ın, din değiştirmesiyle birlikte dalit toplumunun dini inanışlarında meydana getirdiği dönüşümler çözümlenmeye çalışılmıştır.</jats:p>
13.
SAVAŞ, Müslüme Melis
Alt Kıtaya Taşınan Türk-İslâm Değeri Eğitime Saray Kadınları Üzerinden Bakmak Journal Article
In: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, no. 53, pp. 469–489, 2021, ISSN: 1300-5766.
@article{SAVA\c{S}2021,
title = {Alt Kıtaya Ta\c{s}ınan T\"{u}rk-\.{I}sl\^{a}m De\u{g}eri E\u{g}itime Saray Kadınları \"{U}zerinden Bakmak},
author = {M\"{u}sl\"{u}me Melis SAVA\c{S}},
doi = {10.21563/sutad.1052651},
issn = {1300-5766},
year = {2021},
date = {2021-12-17},
urldate = {2021-12-17},
journal = {Sel\c{c}uk \"{U}niversitesi T\"{u}rkiyat Ara\c{s}tırmaları Dergisi},
number = {53},
pages = {469--489},
publisher = {Selcuk University},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Kadim d\"{o}nemlerden beri pek \c{c}ok devlet ve milletin sahip olmak istedi\u{g}i topraklar arasında yer alan Kuzey Hindistan’a Gaznelilerin gelmesi ile birlikte M\"{u}sl\"{u}man n\"{u}fus hızla artmaya ba\c{s}lamı\c{s}tır. Bu topraklardaki M\"{u}sl\"{u}man T\"{u}rkler \.{I}slamiyet’i yayabilmek i\c{c}in e\u{g}itimi tercih etmi\c{s}lerdir. Hint alt kıtasında Gazneliler ile ba\c{s}layan ve daha \c{c}ok dini nitelikli olan e\u{g}itim sistemi Gurlular, Delhi T\"{u}rk Sultanlı\u{g}ı, Kala\c{c}lar, Tu\u{g}luklar, Bab\"{u}rl\"{u}ler, Nizam\c{s}ahlar, Kutub\c{s}ahlar ve Adil\c{s}ahlar ile birlikte d\"{u}zenli bir \c{s}ekilde s\"{u}rd\"{u}r\"{u}lm\"{u}\c{s}t\"{u}r. “Hindistan’daki T\"{u}rklerin Altın \c{C}a\u{g}ı” olarak anılan bu zaman diliminde Bab\"{u}rl\"{u} kadınları bu co\u{g}rafyada yaptıkları hayır i\c{s}leri ve ticaretin yanı sıra siyasi otoriteleri, aldıkları e\u{g}itim, d\"{o}nemlerine kazandırdıkları edebi eserler, yaptırdıkları halk okulları ve in\c{s}alarla da hep zirvede olup yerli halka \"{o}rnek olmu\c{s}lardır. Bu \c{c}alı\c{s}mada \"{o}zellikle Bab\"{u}rl\"{u} d\"{o}nemindeki e\u{g}itim ile ilgili daha \"{o}nce yapılmı\c{s} \c{c}alı\c{s}malar incelenip ilk T\"{u}rk toplumlarındaki e\u{g}itime kısaca de\u{g}inilerek Hindistan co\u{g}rafyasındaki ilk M\"{u}sl\"{u}man T\"{u}rk devletlerindeki e\u{g}itim ba\c{s}ta olmak \"{u}zere “Bab\"{u}rl\"{u}lerde E\u{g}itimin Temeli”,“E\u{g}itime Y\"{o}n Veren Bab\"{u}rl\"{u} H\"{u}k\"{u}mdarları” ve Bab\"{u}rl\"{u} Saray Kadınlarında E\u{g}itim” ara ba\c{s}lıkları altında Bab\"{u}rl\"{u} saray kadınlarının aldıkları e\u{g}itim ve onların e\u{g}itime yaptıkları katkılardan bahsedilecektir.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Kadim dönemlerden beri pek çok devlet ve milletin sahip olmak istediği topraklar arasında yer alan Kuzey Hindistan’a Gaznelilerin gelmesi ile birlikte Müslüman nüfus hızla artmaya başlamıştır. Bu topraklardaki Müslüman Türkler İslamiyet’i yayabilmek için eğitimi tercih etmişlerdir. Hint alt kıtasında Gazneliler ile başlayan ve daha çok dini nitelikli olan eğitim sistemi Gurlular, Delhi Türk Sultanlığı, Kalaçlar, Tuğluklar, Babürlüler, Nizamşahlar, Kutubşahlar ve Adilşahlar ile birlikte düzenli bir şekilde sürdürülmüştür. “Hindistan’daki Türklerin Altın Çağı” olarak anılan bu zaman diliminde Babürlü kadınları bu coğrafyada yaptıkları hayır işleri ve ticaretin yanı sıra siyasi otoriteleri, aldıkları eğitim, dönemlerine kazandırdıkları edebi eserler, yaptırdıkları halk okulları ve inşalarla da hep zirvede olup yerli halka örnek olmuşlardır. Bu çalışmada özellikle Babürlü dönemindeki eğitim ile ilgili daha önce yapılmış çalışmalar incelenip ilk Türk toplumlarındaki eğitime kısaca değinilerek Hindistan coğrafyasındaki ilk Müslüman Türk devletlerindeki eğitim başta olmak üzere “Babürlülerde Eğitimin Temeli”,“Eğitime Yön Veren Babürlü Hükümdarları” ve Babürlü Saray Kadınlarında Eğitim” ara başlıkları altında Babürlü saray kadınlarının aldıkları eğitim ve onların eğitime yaptıkları katkılardan bahsedilecektir.</jats:p>
14.
Kayalı, Yalçın
Yaban Domuz (Varaha) Mitinin Hint Mitolojisi'ndeki Yeri ve Varaha Purana'nın Öz Journal Article
In: Folklor/Edebiyat, vol. 27, no. 106, pp. 455 - 470, 2021, ISSN: 1300-7491.
@article{Kayalı2021,
title = {Yaban Domuz (Varaha) Mitinin Hint Mitolojisi\'ndeki Yeri ve Varaha Purana\'nın \"{O}z},
author = {Yal\c{c}ın Kayalı},
doi = {10.22559/folklor.1408},
issn = {1300-7491},
year = {2021},
date = {2021-01-01},
urldate = {2021-01-01},
journal = {Folklor/Edebiyat},
volume = {27},
number = {106},
pages = {455 - 470},
publisher = {Cyprus International University},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Bu \c{c}alı\c{s}mada kadim Hint Mitolojisinin, Epik D\"{o}nem kaynaklarından birisi olarak anılan ve Purana k\"{u}lliyatının Varaha Purana adlı eserine adını veren Varaha (Domuz) mitinin \"{o}zellikleri aktarılmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır. Varaha, Hindu Tanrısı Vish?u’nun bir bedenlenmesi (avatara) olarak bilinmektedir. Mitsel gelenekte “Domuz” olarak bilinen bu Hindu mitinin adını ta\c{s}ıyan Varaha Purana’nın, g\"{u}n\"{u}m\"{u}ze ula\c{s}an versiyonu, ba\u{g}ımsız d\"{o}rt farklı b\"{o}l\"{u}mden meydana gelmektedir. Naradiya Pura?a’ya g\"{o}re ise Varaha Purana aslında Purva ve Uttara olmak \"{u}zere iki kitaptan (bhaga) olu\c{s}maktadır. Uttara-bhaga adlandırılan b\"{o}l\"{u}m\"{u} ise g\"{u}n\"{u}m\"{u}ze ula\c{s}mamı\c{s}tır. Edebiyat tarih\c{c}ileri, Purana koleksiyonunu olu\c{s}turan di\u{g}er metinlerle kar\c{s}ıla\c{s}tırıldı\u{g}ında Varaha Purana’nın nispeten ge\c{c} d\"{o}nem eseri oldu\u{g}u g\"{o}r\"{u}\c{s}\"{u}n\"{u} payla\c{s}ır. Hindu inanırları i\c{c}in Varaha Purana daha ziyade bir kılavuz; genellikle de Vish?u-tapınırları gelene\u{g}ine ait olarak nitelendirilen bir kutsal kitaptır. Hindistan’ın \"{o}zellikle de Do\u{g}u Malva’daki bazı teriyomorfik (hayvan formunda olan) tarikatlarının, domuz \c{s}eklindeki bu tanrıya tapındıkları bilinmektedir. Yakla\c{s}ık d\"{o}rd\"{u}nc\"{u} y\"{u}zyılda ilgili domuz k\"{u}lt\"{u}, Vishnu inancındaki Varaha bedenlenmesiyle (avatara) ili\c{s}kilendirilmi\c{s}tir. Bu \c{c}alı\c{s}mayla Hint-Avrupa k\"{u}lt\"{u}r\"{u}nde \"{o}nemli bir yer tutan yaban domuzu mitinin, uygarlık tarihindeki k\"{u}lt\"{u}rel yansımalarının Varaha gelene\u{g}i \"{u}zerinden Hint Mitolojisindeki yeri aktarılmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Bu çalışmada kadim Hint Mitolojisinin, Epik Dönem kaynaklarından birisi olarak anılan ve Purana külliyatının Varaha Purana adlı eserine adını veren Varaha (Domuz) mitinin özellikleri aktarılmaya çalışılmıştır. Varaha, Hindu Tanrısı Vish?u’nun bir bedenlenmesi (avatara) olarak bilinmektedir. Mitsel gelenekte “Domuz” olarak bilinen bu Hindu mitinin adını taşıyan Varaha Purana’nın, günümüze ulaşan versiyonu, bağımsız dört farklı bölümden meydana gelmektedir. Naradiya Pura?a’ya göre ise Varaha Purana aslında Purva ve Uttara olmak üzere iki kitaptan (bhaga) oluşmaktadır. Uttara-bhaga adlandırılan bölümü ise günümüze ulaşmamıştır. Edebiyat tarihçileri, Purana koleksiyonunu oluşturan diğer metinlerle karşılaştırıldığında Varaha Purana’nın nispeten geç dönem eseri olduğu görüşünü paylaşır. Hindu inanırları için Varaha Purana daha ziyade bir kılavuz; genellikle de Vish?u-tapınırları geleneğine ait olarak nitelendirilen bir kutsal kitaptır. Hindistan’ın özellikle de Doğu Malva’daki bazı teriyomorfik (hayvan formunda olan) tarikatlarının, domuz şeklindeki bu tanrıya tapındıkları bilinmektedir. Yaklaşık dördüncü yüzyılda ilgili domuz kültü, Vishnu inancındaki Varaha bedenlenmesiyle (avatara) ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmayla Hint-Avrupa kültüründe önemli bir yer tutan yaban domuzu mitinin, uygarlık tarihindeki kültürel yansımalarının Varaha geleneği üzerinden Hint Mitolojisindeki yeri aktarılmaya çalışılmıştır.</jats:p>
15.
Kayalı, Yalçın; Kökdemir, Esra
Buddhist Cātaka Anlatilarinin Acanta Duvar Resimlerine Yansimalari: Telangana Eyaleti Arkeoloji Müzesi (Hyderabad/Hindistan)- Acanta Duvar Resimleri Replikalari Koleksiyonu Journal Article
In: Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol. 8, no. 1, pp. 16–39, 2021.
@article{article_798613,
title = {Buddhist C\={a}taka Anlatilarinin Acanta Duvar Resimlerine Yansimalari: Telangana Eyaleti Arkeoloji M\"{u}zesi (Hyderabad/Hindistan)- Acanta Duvar Resimleri Replikalari Koleksiyonu},
author = {Yal\c{c}ın Kayalı and Esra K\"{o}kdemir},
year = {2021},
date = {2021-01-01},
urldate = {2021-01-01},
journal = {Dokuz Eyl\"{u}l \"{U}niversitesi Edebiyat Fak\"{u}ltesi Dergisi},
volume = {8},
number = {1},
pages = {16\textendash39},
publisher = {Dokuz Eyl\"{u}l \"{U}niversitesi},
abstract = {Bu \c{c}alı\c{s}mada Hint’e ait i\c{c} i\c{c}e ge\c{c}mi\c{s} Buddhizm , C\={a}taka anlatıları, Acanta Ma\u{g}araları ve duvar resimleri ile ilgili olarak ortaya koyulan k\"{u}lt\"{u}rel mirasın; Telangana Eyaleti Arkeoloji M\"{u}zesi \"{o}zelinde, Acanta koleksiyonu duvar resimlerine yansımaları konusu i\c{s}lenmi\c{s}tir. Bu \c{c}er\c{c}evede giri\c{s} b\"{o}l\"{u}m\"{u}nde; Acanta Ma\u{g}aralarının literat\"{u}rdeki yeri konusuna de\u{g}inilmi\c{s}, sonrasında sırasıyla edeb\^{i} bir t\"{u}r olarak C\={a}takalar’ın mahiyeti a\c{c}ıklanmı\c{s}; Acanta duvar resimlerinin k\"{u}lt\"{u}r tarihindeki yeri \"{u}zerinde durulmu\c{s}tur. M\"{u}zenin Acanta koleksiyonunda yer alan ve Buddhist edebiyatta C\={a}takalar olarak anılan birikimden esinlenerek resmedilmi\c{s} sahneler ise \c{c}alı\c{s}mamızın odak noktasını olu\c{s}turmu\c{s}tur. \.{I}lgili anlatılar dilimize aktarıldıktan sonra de\u{g}erlendirilmi\c{s} ve koleksiyona ait foto\u{g}raflar \c{c}alı\c{s}maya eklenmi\c{s}tir. Sonu\c{c} olarak Hint k\"{u}lt\"{u}r\"{u} ile ili\c{s}kili olarak geli\c{s}en Buddhist gelene\u{g}in, C\={a}taka anlatıları ve Acanta Ma\u{g}araları \c{c}er\c{c}evesindeki yeri ile ilgili de\u{g}erlendirmelerimiz, Hindoloji biliminin sınırlıkları dahilinde aktarılmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Bu çalışmada Hint’e ait iç içe geçmiş Buddhizm , Cātaka anlatıları, Acanta Mağaraları ve duvar resimleri ile ilgili olarak ortaya koyulan kültürel mirasın; Telangana Eyaleti Arkeoloji Müzesi özelinde, Acanta koleksiyonu duvar resimlerine yansımaları konusu işlenmiştir. Bu çerçevede giriş bölümünde; Acanta Mağaralarının literatürdeki yeri konusuna değinilmiş, sonrasında sırasıyla edebî bir tür olarak Cātakalar’ın mahiyeti açıklanmış; Acanta duvar resimlerinin kültür tarihindeki yeri üzerinde durulmuştur. Müzenin Acanta koleksiyonunda yer alan ve Buddhist edebiyatta Cātakalar olarak anılan birikimden esinlenerek resmedilmiş sahneler ise çalışmamızın odak noktasını oluşturmuştur. İlgili anlatılar dilimize aktarıldıktan sonra değerlendirilmiş ve koleksiyona ait fotoğraflar çalışmaya eklenmiştir. Sonuç olarak Hint kültürü ile ilişkili olarak gelişen Buddhist geleneğin, Cātaka anlatıları ve Acanta Mağaraları çerçevesindeki yeri ile ilgili değerlendirmelerimiz, Hindoloji biliminin sınırlıkları dahilinde aktarılmaya çalışılmıştır.
16.
Kayalı, Yalçın; Hakman, Ilgaz
ESKİÇAĞ HİNDİSTAN TARİHİNİN İKİ BUDDHİST HAMİSİ:MAURYA İMPARATORU AŞOKA VE KUŞAN KRALI KANİŞKA Journal Article
In: Doğu Dilleri Dergisi, vol. 6, no. 1, pp. 1–16, 2021.
@article{article_957344,
title = {ESK\.{I}\c{C}A\u{G} H\.{I}ND\.{I}STAN TAR\.{I}H\.{I}N\.{I}N \.{I}K\.{I} BUDDH\.{I}ST HAM\.{I}S\.{I}:MAURYA \.{I}MPARATORU A\c{S}OKA VE KU\c{S}AN KRALI KAN\.{I}\c{S}KA},
author = {Yal\c{c}ın Kayalı and Ilgaz Hakman},
year = {2021},
date = {2021-01-01},
urldate = {2021-01-01},
journal = {Do\u{g}u Dilleri Dergisi},
volume = {6},
number = {1},
pages = {1\textendash16},
publisher = {Ankara \"{U}niversitesi},
abstract = {Bu makale aracılı\u{g}ıyla, Hint tarihi literat\"{u}r\"{u}nde Buddhist hamiler olarak adlandırılan kral A\c{s}oka ve Kani\c{s}ka’nın siyasi hayatı, k\"{u}lt\"{u}r tarihi perspektifinden ele alınarak bir derlem \c{c}alı\c{s}ması olarak sunulmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır. Ba\c{s}ta Hint Buddhizm’i olmak \"{u}zere Maurya \.{I}mparatoru A\c{s}oka ve Ku\c{s}an Kralı Kani\c{s}ka d\"{o}nemlerinde Buddhist k\"{u}lt\"{u}r i\c{c}erisinde ya\c{s}anan de\u{g}i\c{s}imler ve geli\c{s}imler kronolojik bir sırayla aktarılmı\c{s}tır. Amacımız, erken d\"{o}nem Hint k\"{u}lt\"{u}r tarihinde ve sonrasında Asya’ya yayılan Buddhist k\"{u}lt\"{u}r\"{u}n, Hint siyasi tarihindeki yerini, A\c{s}oka ve Kani\c{s}ka d\"{o}nemleri \"{o}zelinde incelemek olmu\c{s}tur. Bu \c{c}alı\c{s}mayla, \"{o}ncelikle Hint, sonrasında da Asya k\"{u}lt\"{u}r\"{u}nde olduk\c{c}a \"{o}nemli bir yer edinmi\c{s} olan Buddhizm’in, siyasi tarihin iki farklı d\"{o}neminde g\"{o}stermi\c{s} oldu\u{g}u geli\c{s}im, de\u{g}i\c{s}im ve etkile\c{s}im s\"{u}re\c{c}lerine dikkat \c{c}ekilmi\c{s} olmu\c{s}tur.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Bu makale aracılığıyla, Hint tarihi literatüründe Buddhist hamiler olarak adlandırılan kral Aşoka ve Kanişka’nın siyasi hayatı, kültür tarihi perspektifinden ele alınarak bir derlem çalışması olarak sunulmaya çalışılmıştır. Başta Hint Buddhizm’i olmak üzere Maurya İmparatoru Aşoka ve Kuşan Kralı Kanişka dönemlerinde Buddhist kültür içerisinde yaşanan değişimler ve gelişimler kronolojik bir sırayla aktarılmıştır. Amacımız, erken dönem Hint kültür tarihinde ve sonrasında Asya’ya yayılan Buddhist kültürün, Hint siyasi tarihindeki yerini, Aşoka ve Kanişka dönemleri özelinde incelemek olmuştur. Bu çalışmayla, öncelikle Hint, sonrasında da Asya kültüründe oldukça önemli bir yer edinmiş olan Buddhizm’in, siyasi tarihin iki farklı döneminde göstermiş olduğu gelişim, değişim ve etkileşim süreçlerine dikkat çekilmiş olmuştur.
17.
Yoğurt, Canan
Disregarding female dignity in Vālmīki’s Epic Poem ‘Rāmāyaṇa’ and Premchand’s Story ‘Nirvāsan’ Journal Article
In: Erciyes Akademi, vol. 35, no. 1, pp. 221–234, 2021.
@article{article_908591,
title = {Disregarding female dignity in V\={a}lm\={i}ki’s Epic Poem ‘R\={a}m\={a}yaṇa’ and Premchand’s Story ‘Nirv\={a}san’},
author = {Canan Yo\u{g}urt},
year = {2021},
date = {2021-01-01},
urldate = {2021-01-01},
journal = {Erciyes Akademi},
volume = {35},
number = {1},
pages = {221\textendash234},
publisher = {Erciyes \"{U}niversitesi},
abstract = {\<div style="text-align:justify;"\> \<span style="font-size:14px;"\>This paper is an attempt to present the positions of women in Hindu civilization within the context of justifying the purity of women in V\={a}lm\={i}ki’s celebrated epic poem ‘R\={a}m\={a}yaṇa’ and prominent contemporary Indian writer Premchand’s story ‘Nirv\={a}san’. Even though the date of composing the ‘R\={a}m\={a}yaṇa’ is not certain, it is estimated that it took place in literature between the 4th and 2nd centuries BC. On the other side, ‘Nirv\={a}san’ belongs to the date in more recent times as late 19th and early 20th centuries AD. This shows us clearly that the traditions and customs have never changed throughout the centuries. Literary intersections demonstrate how to transfer culture from generation to generation. Patriarchal social structure in India will be discussed with the method of radical feminist theory. Women can be seen as in the second plan compared to the men according to this feminist theory argument. Moreover, women are exposed to physical and psychological violence because of the patriarchal system. Patriarchal society is a structure in which men are superior to women in every sense and women are forced to live under the domination of the men. In this social structure, the authoritarian male has a more respectable position in the family and in social life than the woman. Women can be perceived as the object of men’s power and authority. This study aims to provide an insight to the people about Indian culture through the texts by analyzing above mentioned literary works. \</span\> \</div\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<div style="text-align:justify;"> <span style="font-size:14px;">This paper is an attempt to present the positions of women in Hindu civilization within the context of justifying the purity of women in Vālmīki’s celebrated epic poem ‘Rāmāyaṇa’ and prominent contemporary Indian writer Premchand’s story ‘Nirvāsan’. Even though the date of composing the ‘Rāmāyaṇa’ is not certain, it is estimated that it took place in literature between the 4th and 2nd centuries BC. On the other side, ‘Nirvāsan’ belongs to the date in more recent times as late 19th and early 20th centuries AD. This shows us clearly that the traditions and customs have never changed throughout the centuries. Literary intersections demonstrate how to transfer culture from generation to generation. Patriarchal social structure in India will be discussed with the method of radical feminist theory. Women can be seen as in the second plan compared to the men according to this feminist theory argument. Moreover, women are exposed to physical and psychological violence because of the patriarchal system. Patriarchal society is a structure in which men are superior to women in every sense and women are forced to live under the domination of the men. In this social structure, the authoritarian male has a more respectable position in the family and in social life than the woman. Women can be perceived as the object of men’s power and authority. This study aims to provide an insight to the people about Indian culture through the texts by analyzing above mentioned literary works. </span> </div>
18.
Yoğurt, Canan
Premçand’ın Öykülerinde Beylik Motifler Journal Article
In: Doğu Dilleri Dergisi, vol. 6, no. 2, pp. 108–117, 2021.
@article{article_1013399,
title = {Prem\c{c}and’ın \"{O}yk\"{u}lerinde Beylik Motifler},
author = {Canan Yo\u{g}urt},
year = {2021},
date = {2021-01-01},
urldate = {2021-01-01},
journal = {Do\u{g}u Dilleri Dergisi},
volume = {6},
number = {2},
pages = {108\textendash117},
publisher = {Ankara \"{U}niversitesi},
abstract = {Yirminci y\"{u}zyılın ba\c{s}larında yazın hayatına ba\c{s}ladı\u{g}ı bilinen Prem\c{c}and, Hind\={i} ve Urdu edebiyatında modern \"{o}yk\"{u}n\"{u}n ve toplumcu ger\c{c}ek\c{c}ili\u{g}in en \"{o}nemli temsilcilerinden biri olması sebebiyle Hindistan ba\c{s}ta olmak \"{u}zere d\"{u}nya genelinde pek \c{c}ok akademik \c{c}alı\c{s}maya konu olmu\c{s}tur. Onun b\"{u}t\"{u}n \"{o}yk\"{u}leri M\={a}nsarovar adlı sekiz ciltlik \"{o}yk\"{u} derlemesinde toplanmı\c{s}tır. Prem\c{c}and’ın \"{o}yk\"{u}leri \"{u}zerinden Hint k\"{u}lt\"{u}r\"{u}n\"{u} anlamaya y\"{o}nelik olan bu \c{c}alı\c{s}manın temel amacı \"{o}yk\"{u}lerde ge\c{c}en beylik motifleri g\"{u}n y\"{u}z\"{u}ne \c{c}ıkarmaktır. Edebiyatta “motif” \c{c}alı\c{s}ması metin incelemelerinde kullanılan en yaygın edebȋ tekniklerden biridir. Edebȋ eserlerde yinelenen motifler eserin kurgusunu g\"{u}\c{c}lendirmek amacıyla yazarlar tarafından bilin\c{c}li bir \c{s}ekilde kullanılmaktadır. Bu \c{c}alı\c{s}mada Ayta\c{c}’ın “beylik motif” tanımı \"{u}zerinden ve Richard ve Leavis’in “pratik ele\c{s}tiri” d\"{u}\c{s}\"{u}ncesinden hareketle ortaya \c{c}ıkan “yakın okuma” y\"{o}ntemi kullanılmı\c{s}tır. Prem\c{c}and’ın \"{o}yk\"{u}leri incelendi\u{g}inde onun bir \"{o}yk\"{u}s\"{u}n\"{u}n bile birden fazla motif i\c{c}erdi\u{g}i g\"{o}r\"{u}lebilir. Aynı zamanda bu \c{c}alı\c{s}mada Prem\c{c}and’ın \"{o}yk\"{u}leri kar\c{s}ıla\c{s}tırmalı olarak incelenmi\c{s} ve beylik motif ba\u{g}lamında birtakım benzer noktalara da de\u{g}inilmi\c{s}tir. Prem\c{c}and \"{o}yk\"{u}lerinde genellikle geleneksel aile motifine yer vermi\c{s}tir. Bu geleneksel ailede kadın karakterler nezaketli, ho\c{s}g\"{o}r\"{u}l\"{u}, m\"{u}tevazı, kocasına ve ailesine hizmet eden; fedak\^{a}r ve vefak\^{a}r karakterler olarak resmedilmi\c{s}tir. \"{O}yk\"{u}lerinde i\c{c}inde ya\c{s}adı\u{g}ı toplumun \"{o}zelliklerini ustaca aktaran Prem\c{c}and’ın \"{o}yk\"{u}leri bu makalede \"{o}zellikle ba\c{s}lık parası, geni\c{s} aile, gelin-kaynana ya da gelin-kayınbirader \c{c}atı\c{s}ması ve istenmeyen kız \c{c}ocu\u{g}u beylik motifleri \c{c}er\c{c}evesinde ele alınmı\c{s}tır.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Yirminci yüzyılın başlarında yazın hayatına başladığı bilinen Premçand, Hindī ve Urdu edebiyatında modern öykünün ve toplumcu gerçekçiliğin en önemli temsilcilerinden biri olması sebebiyle Hindistan başta olmak üzere dünya genelinde pek çok akademik çalışmaya konu olmuştur. Onun bütün öyküleri Mānsarovar adlı sekiz ciltlik öykü derlemesinde toplanmıştır. Premçand’ın öyküleri üzerinden Hint kültürünü anlamaya yönelik olan bu çalışmanın temel amacı öykülerde geçen beylik motifleri gün yüzüne çıkarmaktır. Edebiyatta “motif” çalışması metin incelemelerinde kullanılan en yaygın edebȋ tekniklerden biridir. Edebȋ eserlerde yinelenen motifler eserin kurgusunu güçlendirmek amacıyla yazarlar tarafından bilinçli bir şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada Aytaç’ın “beylik motif” tanımı üzerinden ve Richard ve Leavis’in “pratik eleştiri” düşüncesinden hareketle ortaya çıkan “yakın okuma” yöntemi kullanılmıştır. Premçand’ın öyküleri incelendiğinde onun bir öyküsünün bile birden fazla motif içerdiği görülebilir. Aynı zamanda bu çalışmada Premçand’ın öyküleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve beylik motif bağlamında birtakım benzer noktalara da değinilmiştir. Premçand öykülerinde genellikle geleneksel aile motifine yer vermiştir. Bu geleneksel ailede kadın karakterler nezaketli, hoşgörülü, mütevazı, kocasına ve ailesine hizmet eden; fedakâr ve vefakâr karakterler olarak resmedilmiştir. Öykülerinde içinde yaşadığı toplumun özelliklerini ustaca aktaran Premçand’ın öyküleri bu makalede özellikle başlık parası, geniş aile, gelin-kaynana ya da gelin-kayınbirader çatışması ve istenmeyen kız çocuğu beylik motifleri çerçevesinde ele alınmıştır.
19.
Aydın, Ozan Cem; Kökdemir, Esra
Hindī Dilinin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Journal Article
In: Doğu Dilleri Dergisi, vol. 6, no. 1, pp. 57–67, 2021.
@article{article_957441,
title = {Hind\={i} Dilinin Yabancı Dil Olarak \"{O}\u{g}retimi},
author = {Ozan Cem Aydın and Esra K\"{o}kdemir},
year = {2021},
date = {2021-01-01},
urldate = {2021-01-01},
journal = {Do\u{g}u Dilleri Dergisi},
volume = {6},
number = {1},
pages = {57\textendash67},
publisher = {Ankara \"{U}niversitesi},
abstract = {G\"{u}n\"{u}m\"{u}zde dil bakımından \c{c}e\c{s}itlik g\"{o}steren en zengin \"{u}lke Hindistan Cumhuriyeti resmi adıyla bilinen Hindistan’dır. D\"{u}nyanın ikinci b\"{u}y\"{u}k n\"{u}fusuna ve yedinci b\"{u}y\"{u}k kıtasına sahip olmasıyla da bu \c{c}e\c{s}itlilik farklı dillerin ve farklı leh\c{c}elerin ortaya \c{c}ıkmasında \"{o}nemli rol oynamı\c{s}tır. Di\u{g}er yandan, ba\u{g}ımsızlı\u{g}ını ilan edene kadar farklı etnik gruplar tarafından y\"{o}netilmesiyle de bir takım k\"{u}lt\"{u}rel etkile\c{s}imleri berberinde getirmi\c{s}tir. Bu etkile\c{s}imlerin en ba\c{s}ında 12 Eyl\"{u}l 1949 yılında \c{c}ıkan yasa ile \"{u}lkenin ulusal dili olarak kabul edilen Hind\={i} Dili yer almaktadır. M\"{O} 1500’lerde Ari ırkının bu co\u{g}rafyaya gelmesiyle ba\c{s}layan tarihi kronolojik olarak, Magadha \.{I}mparatorlu\u{g}u’nun y\"{u}kseli\c{s}i ile birlikte Mahac\={a}napadalar D\"{o}nemi, Akhemenid D\"{o}nemi, Makedon Kral III. Alexandros’un Seferleri do\u{g}rultusunda \c{s}ekillenen d\"{o}nem, Maurya \.{I}mparatorlu\u{g}u d\"{o}nemi, Gupta D\"{o}nemi, Harsha D\"{o}nemi, Kuzey ve G\"{u}ney Krallıklar D\"{o}nemi, T\"{u}rk-Mo\u{g}ol \.{I}mparatorlukları D\"{o}nemi, Arapların, Gazneli Mahmut’un ve Bab\"{u}r Devleti’nin \.{I}stila D\"{o}nemleri, Portekiz’in hakimiyet d\"{o}nemi ve son olarak \.{I}ngiltere’nin h\^{a}kimiyet d\"{o}nemi vasıtasıyla, Hindistanın resmi tarihi \c{s}ekillenmi\c{s}tir. \c{S}ekillenen bu tarihinde sosyo-k\"{u}lt\"{u}rel etkile\c{s}imin bir \"{o}rne\u{g}i olarak Hind\={i} (Hint\c{c}e) Diline Arap\c{c}a, Fars\c{c}a ve \.{I}ngilizce k\"{o}kenli s\"{o}zc\"{u}klerin ge\c{c}ti\u{g}i bilinmektedir. Kalem, hava, insan, doktor, \c{s}ayet, lakin gibi s\"{o}zc\"{u}kler bunlardan bazılarıdır ve bu t\"{u}r s\"{o}zc\"{u}kler Hind\={i} (Hint\c{c}e) Dilinde \"{o}nemli \"{o}l\c{c}\"{u}de yer almaktadır. Bu a\c{c}ıdan yabancı dil olarak Hind\={i} (Hint\c{c}e) Dili \"{o}\u{g}renimi kolay gibi g\"{o}r\"{u}nse de aslında sadece T\"{u}rk\c{c}e ve Hind\={i} (Hint\c{c}e) Dilinde ortak kelimelerin kullanımı s\"{o}z konusudur. Di\u{g}er yandan Hind\={i} (Hint\c{c}e) dil bilgisi kuralları T\"{u}rk\c{c}eden tamamen farklı olup, ilgili dil \"{o}\u{g}reniminde birtakım zorluluklarla kar\c{s}ılandı\u{g}ı tespit edilmi\c{s}tir. Bu \c{c}alı\c{s}mada ise, bu zorlukların giderilmesine y\"{o}nelik yabancı dil olarak Hind\={i} (Hint\c{c}e) Dilinin nasıl \"{o}\u{g}renilece\u{g}i ve \"{o}\u{g}renilirken nelere dikkat edilmesi gerekti\u{g}i incelenecektir. Bu sorunsal \c{c}er\c{c}evesinde, yakın gibi g\"{o}r\"{u}nen T\"{u}rk\c{c}e ve Hind\={i} (Hint\c{c}e) Dili arasındaki farklar da ortaya konmaya \c{c}alı\c{s}ılacaktır.},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
Günümüzde dil bakımından çeşitlik gösteren en zengin ülke Hindistan Cumhuriyeti resmi adıyla bilinen Hindistan’dır. Dünyanın ikinci büyük nüfusuna ve yedinci büyük kıtasına sahip olmasıyla da bu çeşitlilik farklı dillerin ve farklı lehçelerin ortaya çıkmasında önemli rol oynamıştır. Diğer yandan, bağımsızlığını ilan edene kadar farklı etnik gruplar tarafından yönetilmesiyle de bir takım kültürel etkileşimleri berberinde getirmiştir. Bu etkileşimlerin en başında 12 Eylül 1949 yılında çıkan yasa ile ülkenin ulusal dili olarak kabul edilen Hindī Dili yer almaktadır. MÖ 1500’lerde Ari ırkının bu coğrafyaya gelmesiyle başlayan tarihi kronolojik olarak, Magadha İmparatorluğu’nun yükselişi ile birlikte Mahacānapadalar Dönemi, Akhemenid Dönemi, Makedon Kral III. Alexandros’un Seferleri doğrultusunda şekillenen dönem, Maurya İmparatorluğu dönemi, Gupta Dönemi, Harsha Dönemi, Kuzey ve Güney Krallıklar Dönemi, Türk-Moğol İmparatorlukları Dönemi, Arapların, Gazneli Mahmut’un ve Babür Devleti’nin İstila Dönemleri, Portekiz’in hakimiyet dönemi ve son olarak İngiltere’nin hâkimiyet dönemi vasıtasıyla, Hindistanın resmi tarihi şekillenmiştir. Şekillenen bu tarihinde sosyo-kültürel etkileşimin bir örneği olarak Hindī (Hintçe) Diline Arapça, Farsça ve İngilizce kökenli sözcüklerin geçtiği bilinmektedir. Kalem, hava, insan, doktor, şayet, lakin gibi sözcükler bunlardan bazılarıdır ve bu tür sözcükler Hindī (Hintçe) Dilinde önemli ölçüde yer almaktadır. Bu açıdan yabancı dil olarak Hindī (Hintçe) Dili öğrenimi kolay gibi görünse de aslında sadece Türkçe ve Hindī (Hintçe) Dilinde ortak kelimelerin kullanımı söz konusudur. Diğer yandan Hindī (Hintçe) dil bilgisi kuralları Türkçeden tamamen farklı olup, ilgili dil öğreniminde birtakım zorluluklarla karşılandığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise, bu zorlukların giderilmesine yönelik yabancı dil olarak Hindī (Hintçe) Dilinin nasıl öğrenileceği ve öğrenilirken nelere dikkat edilmesi gerektiği incelenecektir. Bu sorunsal çerçevesinde, yakın gibi görünen Türkçe ve Hindī (Hintçe) Dili arasındaki farklar da ortaya konmaya çalışılacaktır.
20.
Kökdemir, Esra; Şahbaz, Davut
Buddhist Metin Cātakaların İntizar Hüseyin’in Öykücülüğüne Yansımaları: Kaplumbağa Öyküsü Journal Article
In: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 22, no. 4, pp. 1447–1464, 2020, ISSN: 1308-0911.
@article{K\"{O}KDEM\.{I}R2020,
title = {Buddhist Metin C\={a}takaların \.{I}ntizar H\"{u}seyin’in \"{O}yk\"{u}c\"{u}l\"{u}\u{g}\"{u}ne Yansımaları: Kaplumba\u{g}a \"{O}yk\"{u}s\"{u}},
author = {Esra K\"{o}kdemir and Davut \c{S}ahbaz},
doi = {10.16953/deusosbil.779908},
issn = {1308-0911},
year = {2020},
date = {2020-12-31},
urldate = {2020-12-31},
journal = {Dokuz Eyl\"{u}l \"{U}niversitesi Sosyal Bilimler Enstit\"{u}s\"{u} Dergisi},
volume = {22},
number = {4},
pages = {1447--1464},
publisher = {Dokuz Eylil University Graduate School of Social Sciences},
abstract = {\<jats:p xml:lang="tr"\>Buddhizm, Hint-Alt kıtasında M\"{O} 6. y\"{u}zyılda ortaya \c{c}ıktı\u{g}ı ilk d\"{o}nemde \"{o}\u{g}retisi tamamen Hindistan’a \"{o}zg\"{u} saf bir Hint \"{o}\u{g}retisidir. Hinduizm’in baskın yapısına ra\u{g}men Hindistan’da kabul g\"{o}rd\"{u}kten ve felsefi ve dini anlamda ya\c{s}am bi\c{c}imi olmaya ba\c{s}ladıktan sonra Buddhizm, \"{o}ncelikle Asya’da ardından Batılı co\u{g}rafyalarda yayılmı\c{s}, buradaki k\"{u}lt\"{u}rleri derinden etkilemi\c{s} ve bu k\"{u}lt\"{u}rlerden etkilenmi\c{s}tir. Gautama Buddha’nın do\u{g}um hik\^{a}yeleri olarak bilinen ve \"{o}z\"{u}nde benlik arayı\c{s}ındaki insanın ve toplumun ahlaki ve etik a\c{c}ıdan geli\c{s}mesi ve zamanın d\"{o}ng\"{u}selli\u{g}ine dayalı ya\c{s}am kuramının \"{o}z\"{u}msenebilmesi i\c{c}in temel \"{o}\u{g}retileri i\c{c}eren C\={a}takalar, Buddhizmin bu farklı dinler ve k\"{u}lt\"{u}rler \"{u}zerindeki etkilili\u{g}inin i\c{s}leyi\c{s}ine hizmet eden en \"{o}nemli anlatılardandır. Hindistan’da do\u{g}an ve bu \"{u}lkenin 1947 yılında b\"{o}l\"{u}n\"{u}p Pakistan’ın kurulmasıyla, Hindistanlı M\"{u}sl\"{u}manların bir\c{c}o\u{g}u gibi Pakistan’a g\"{o}\c{c} eden \.{I}ntizar H\"{u}seyin, ilk d\"{o}nem eserlerinde bu acılı b\"{o}l\"{u}nmenin yansımalarına yer verse de, ilerleyen d\"{o}nemlerde destanlara ilgi duymu\c{s}tur. Yazar bu d\"{o}nemin ertesinde, Hindistan k\"{u}lt\"{u}r\"{u}ne ait yerel anlatıları inceleyerek kendisine has s\"{u}rrealist ve sembolist temalar i\c{c}eren, destansı bir \"{o}yk\"{u} anlayı\c{s}ı geli\c{s}tirmi\c{s}tir. \.{I}ntizar H\"{u}seyin’in Hint k\"{u}lt\"{u}r\"{u}nde etkilendi\u{g}i en \"{o}nemli masalsı anlatılardan biri de Buddhist C\={a}taka anlatıları olmu\c{s}tur. Yazar, C\={a}taka anlatılarında ge\c{c}en olay ve karakterleri bir takım tematik ve teknik de\u{g}i\c{s}ikliklerle kendi \"{o}yk\"{u}lerine ta\c{s}ımı\c{s}, b\"{o}ylelikle gerek Urdu edebiyatında gerekse Hint edebiyatında olduk\c{c}a \"{o}zel ve yeni bir tarzın geli\c{s}imine katkıda bulunmu\c{s}tur. Bu \c{c}alı\c{s}mada, C\={a}taka anlatılarının yansımaları kar\c{s}ıla\c{s}tırmalı metinler aracılı\u{g}ıyla incelenmi\c{s} ve Urdu \"{o}yk\"{u}s\"{u}n\"{u}n geli\c{s}iminde Hindistan k\"{u}lt\"{u}r ve medeniyetinin \"{o}nemine dair bilgiler sunulmaya \c{c}alı\c{s}ılmı\c{s}tır.\</jats:p\>},
keywords = {},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}
<jats:p xml:lang="tr">Buddhizm, Hint-Alt kıtasında MÖ 6. yüzyılda ortaya çıktığı ilk dönemde öğretisi tamamen Hindistan’a özgü saf bir Hint öğretisidir. Hinduizm’in baskın yapısına rağmen Hindistan’da kabul gördükten ve felsefi ve dini anlamda yaşam biçimi olmaya başladıktan sonra Buddhizm, öncelikle Asya’da ardından Batılı coğrafyalarda yayılmış, buradaki kültürleri derinden etkilemiş ve bu kültürlerden etkilenmiştir. Gautama Buddha’nın doğum hikâyeleri olarak bilinen ve özünde benlik arayışındaki insanın ve toplumun ahlaki ve etik açıdan gelişmesi ve zamanın döngüselliğine dayalı yaşam kuramının özümsenebilmesi için temel öğretileri içeren Cātakalar, Buddhizmin bu farklı dinler ve kültürler üzerindeki etkililiğinin işleyişine hizmet eden en önemli anlatılardandır. Hindistan’da doğan ve bu ülkenin 1947 yılında bölünüp Pakistan’ın kurulmasıyla, Hindistanlı Müslümanların birçoğu gibi Pakistan’a göç eden İntizar Hüseyin, ilk dönem eserlerinde bu acılı bölünmenin yansımalarına yer verse de, ilerleyen dönemlerde destanlara ilgi duymuştur. Yazar bu dönemin ertesinde, Hindistan kültürüne ait yerel anlatıları inceleyerek kendisine has sürrealist ve sembolist temalar içeren, destansı bir öykü anlayışı geliştirmiştir. İntizar Hüseyin’in Hint kültüründe etkilendiği en önemli masalsı anlatılardan biri de Buddhist Cātaka anlatıları olmuştur. Yazar, Cātaka anlatılarında geçen olay ve karakterleri bir takım tematik ve teknik değişikliklerle kendi öykülerine taşımış, böylelikle gerek Urdu edebiyatında gerekse Hint edebiyatında oldukça özel ve yeni bir tarzın gelişimine katkıda bulunmuştur. Bu çalışmada, Cātaka anlatılarının yansımaları karşılaştırmalı metinler aracılığıyla incelenmiş ve Urdu öyküsünün gelişiminde Hindistan kültür ve medeniyetinin önemine dair bilgiler sunulmaya çalışılmıştır.</jats:p>